ناپایداری مفصل شانه : علل و روش های درمان

شانه عضو مهم بدن ما است. بسیاری از کارها و فعالیت روزمره به این عضو وابسته است. معمولا دردهای خفیف شانه به مرور زمان، با استراحت و کمتر کردن فشار روی این ناحیه بهبود می‌یابد. هنگامی که درد طولانی‌مدت و خارج از تحمل می‌شود حتما به سراغ پزشک متخصص شانه و کتف می‌روید. پزشک با توجه به شرایط و میزان پیچیدگی مشکل ممکن است از روش‌های درمانی غیر جراحی یا جراحی‌های متداول، مانند جراحی ناپایداری مفصل شانه، برای حل مشکل شما استفاده کند.

در این مقاله درباره این نوع جراحی شانه توضیح می‌دهیم. چنانچه پزشک معالج با معاینه و بررسی‌های لازم این روش را به شما توصیه کند خوب است درباره آن اطلاعاتی داشته باشید. با داشتن آگاهی از آنچه درون بدنتان می‌گذرد می‌توانید با پزشک همراه شوید و سریع‌تر به بهبودی کامل برسید.

 

شانه از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

وقتی به شانه اشاره می‌کنیم منظور مجموعه‌ای از استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها است. مفصل شانه از استخوان کشیده بازو با انتهایی گوی‌مانند و استخوان پهن کتف به‌اضافه حفره‌ای کم‌عمق و کاسه‌مانند به نام گلنوئید تشکیل می‌شود. اطراف لبه‌های حفره لایه حلقوی غضروفی به نام لابروم هست که به نگه‌داشتن سر استخوان بازو در حفره کمک می‌کند.

مفصل شانه با کیسه‌ای ضد آب پوشانده می‌شود. به این کیسه کپسول مفصلی می‌گویند و وظیفه آن نگه‌داری از مایعاتی است که حرکت مفصل را روان می‌کند. اطراف دیواره کپسول رباط‌ها حضور دارند که با انعطاف‌پذیری خود بخش انتهایی استخوان بازو را به سوکت متصل نگه می‌دارند. همچنین رباط‌ها به حلقه غضروفی لابروم متصل هستند.

انجام حرکات سنگینی مثل چرخاندن بیش از حد شانه، در هر جهت، ممکن است رباط‌ها را سفت کند. درنتیجه مانع از سُرخوردن گوی در کاسه سوکت شود. این همان حالتی است که در دررفتگی شانه مشاهده می‌کنیم.

منظور از ناپایداری مفصل شانه چیست؟

به حالتی که در آن شُل‌شدن مفصل شانه باعث ایجاد دردسرهایی شود به اصطلاح ناپایداری شانه می‌گویند. این مشکل گاهی به صورت یک یا چند دررفتگی کامل یا دررفتگی‌های جزئی موسوم به «سابلوکساسیون» رخ می‌دهد. حالتی احتمالا دردناک که در صورت درمان‌نشدن با گذشت زمان می‌تواند منجر به آرتریت مفصل شانه شود.

دلایل ناپایداری (لق بودن) مفصل شانه چیست؟

به‌طور معمول دلیل ناپایداری مفصل شانه جداشدن حلقه لابروم، کپسول و رباط‌های متصل به آن از استخوان حفره شانه است. به این وضعیت آسیب یا پارگی بانکارت گفته می‌شود.

در بیشتر موارد آسیب بانکارت نتیجه دررفتگی کامل شانه است. البته آسیب یا فشاری که در اثر کشیدگی شانه در جهتی غیر عادی وارد شود هم می‌تواند موجب این مشکل باشد. دررفتگی بیشتر اوقات به سمت جلو یا قدامی است. گرچه ممکن است شانه رو به عقب (خلفی) هم دچار دررفتگی شود. در حالت دوم شاهد جداشدن لابرال و آسیب رباط در پشت هستیم.

علائم ناپایداری مفصل شانه چیست؟

آسیب بانکارت می‌تواند به ناپایداری شانه منجر شود. درنتیجه فرد دچار دررفتگی‌ها مکرر شانه می‌شود. هرچه هنگام اولین دررفتگی سن فرد پایین‌تر باشد، احتمال بیشتری هست که دوباره این اتفاق را تجربه کند.

علاوه بر این احساس شل‌بودن بازو در شانه آن ‌هم در موقعیت‌های خاص یا هنگام انجام فعالیت‌های مشخص، احساس ضعیف‌بودن بازو و در دراز‌مدت آرتریت از پیامدهای ناپایداری شانه است.

به‌طور کلی رایج‌ترین علائم ناپایداری شانه عبارتند از:

• احساس درد
• تورم
• کاهش دامنه حرکتی
• احساس شل‌بودن شانه
• موارد مکرر بیرون آمدن شانه
• دررفتگی مکرر مفصل شانه

نحوه تشخیص ناپایداری مفصل شانه چگونه است؟

پزشک متخصص ارتوپد، دکتر براتی، برای تشخیص ناپایداری شانه در گام نخست بررسی پیشینه پزشکی شما و معاینه بالینی شانه را انجام می‌دهد. گاهی با همین معاینه اولیه بیماری تشخیص داده می‌شود و بهترین روش درمان ناپایداری مفصل شانه تجویز می‌شود. گرچه اولویت با درمان بدون جراحی است؛ اما درمان مناسب ممکن است شامل برنامه‌ریزی برای جراحی هم باشد.

هنگام معاینه بدنی پزشک شانه شما را لمس و دامنه حرکت آن را تست می‌کند. همچنین قدرت و توانایی تحرک شانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. پزشک جراح کتف و شانه ممکن است برای بررسی رباط‌ها فشار کمی به شانه هم وارد کند.

در مواردی تعیین علت دقیق درد، از جمله مشکل عضلانی یا تاندون، گیرافتادگی مفصل یا ناپایداری شانه، نیاز به آزمایشات ویژه‌ای دارد. هدف چنین تست‌هایی کمک به فرآیند تشخیص و  تصمیم‌گیری بهتر درباره انتخاب روش درمانی است.

به عنوان نمونه گاهی تشخیص نهایی دررفتگی یا آسیب شانه نیاز به تصویربرداری اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، اسکن MRI یا آزمایش رنگی به نام آرتروگرام هم دارد. در این روش‌ها پزشک هر گونه تغییر در مفاصل، استخوان‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف را بررسی می‌کند.

• تشخیص آسیب شانه با روش آرتروسکوپی

یکی دیگر از روش‌های تشخیص ناپایداری شانه «آرتروسکوپی» است. در این روش جراح ارتوپد دوربین کوچکی از طریق ایجاد برش‌های کوچک روی شانه به مفصل وارد می‌کند. دوربین یا آرتروسکوپ تصویری شفاف از عضلات و بخش‌های متفاوت شانه را روی نمایشگر ویدیویی به تصویر می‌کشد. به‌طور معمول برای آرام نگهداشتن عضلات هنگام این کار بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.

درمان ناپایداری مفصل شانه شامل چه روش‌هایی می‌شود؟

روش‌ درمان ناپایداری مفصل شانه براساس نوع و شدت آسیب توسط جراح متخصص شانه انتخاب می‌شود.

گاهی درمان شامل تجویز داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفصل شانه یا تغییراتی در شیوه زندگی فرد بیمار است.

بنابراین مثل بیشتر آسیب‌های مفصلی درمان ناپایداری شانه از روش‌های بدون جراحی مانند استراحت‌، استفاده از آویز دست یا اسلینگ، فیزیوتراپی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین آغاز می‌شود.

چه‌زمانی درمان ناپایداری مفصل شانه نیاز به جراحی دارد؟

در مواردی که احتمال تکرار دررفتگی باشد یا احساس شل‌شدن شانه ادامه پیدا کند درمان‌های اولیه کافی نیست. به‌ویژه در افراد جوان که فعالیت بیشتری دارند جراحی شانه توصیه می‌شود. همچنین در موارد حاد مانند پارگی رباط ممکن است متخصص جراحی مفاصل و استخوان برای ترمیم قسمت آسیب‌دیده جراحی را لازم بداند.

عمل جراحی ترمیم دررفتگی شانه احتمال تکرار دررفتگی را کاهش می‌دهد و قدرت و توانایی حرکتی بازو را به آن باز می‌گرداند. برای رسیدن به نتیجه بهتر معمولا جراحی پس از اولین مورد دررفتگی انجام می‌شود. اقدام زودهنگام شانس موفقیت جراحی ناپایداری شانه را افزایش می‌دهد.

در افراد مسن یا افرادی با فعالیت کمتر درمان‌های غیرجراحی اولویت اصلی هستند. جز در موارد شدیدتر که شانه به دررفتگی یا سابلاکس‌شدن مکرر شانه ادامه می‌دهد جراحی توسط پزشک متخصص استخوان و مفاصل ضروری به نظر می‌رسد.

• درمان با عمل باز

جراحی شانه می‌تواند از طریق جراحی باز به روش سنتی انجام شود. در این حالت جراح با ایجاد برشی چند سانتی‌متری به بخش‌های درونی شانه دسترسی پیدا می‌کند. سپس با تشخیص دقیق مشکل را برطرف می‌کند.

• روش لاتارجت

در برخی از بیماران دررفتگی مکرر انتهای استخوان بازو از سوکت کاسه‌ای‌شکل باعث تحلیل آن می‌شود. این مشکل هم از نمونه‌هایی است که نیاز به درمان با جراحی باز دارد. پزشک متخصص جراحی ناپایداری شانه تکه‌ای استخوان کوچک از بخش دیگری از شانه برمی‌دارد و در ناحیه فرسوده کاسه شانه جاگذاری می‌کند. به این عمل پیوند استخوان گفته می‌شود و در آن قطعات مورد نظر با کمک پیچ به هم متصل می‌شوند.

• درمان با عمل بسته

امروزه به لطف گسترش دانش و تکنولوژی درمان بیماری‌ها با استفاده از روش‌های نوین و دستگاه‌های مدرن تخصصی با سرعت بیشتر و عوارض، درد و آزار کمتر صورت می‌گیرد. به‌‌طور خاص جراحی بسته شانه به عنوان روشی جدید و موثر توسط دکتر براتی با هدف درمان مشکلات شانه و تسکین درد انجام می‌شود.

• آرتروسکوپی شانه

آرتروسکوپی افزون بر کاربردی که در شناسایی و تشخیص مشکلات شانه دارد، نوعی روش جراحی کم‌تهاجم هم هست. روشی که برخلاف جراحی باز نیاز به ایجاد شکاف‌های بزرگ ندارد. حین عمل آرتروسکوپی شانه جراح ارتوپد ماهر با دید دقیقی که از دوربین آرتروسکوپ می‌گیرد قسمت‌های آسیب‌دیده را ترمیم می‌کند.

مثلا ممکن است نیاز باشد برای درمان ناپایداری شانه کپسول مفصل را محکم و رباط‌ها را در جای درست تثبیت کند. مشابه کاری که خیاط با لباس‌های گشاد انجام می‌دهد. پس از سفت‌کردن رباط‌ها عملکرد تثبیت‌کننده مورد انتظار به رباط برمی‌گردد.

نمونه دیگر درمان شانه با روش جراحی بسته ترمیم لابرال یا بانکارت است. در این وضعیت هم پارگی لابروم با استفاده از آرتروسکوپ ترمیم می‌شود. بخیه‌زدن دوباره لابروم به سوکت کاری است که جراح شما انجام می‌دهد. چنانچه استخوان سوکت هم درگیر مشکل شده باشد ممکن است پزشک جراحی باز را برای درمان مطلوب‌تر صلاح ببیند.

• روش دبریدمان

گاهی پارگی کوچک‌تر از آن است که نیاز به ترمیم داشته باشد و نیاز به دبرید شدن است. در این شرایط جراح مفصل و استخوان دکتر براتی با انجام دبریدمان لبه‌های فرسوده، یا هر قسمت شُل که هنگام حرکت شانه گیر می‌کند، را برمی‌دارد.

(تصویر پنج)

مزیت‌های جراحی بسته ناپایداری شانه

• نیاز به تحمل درد کمتر
• بی‌نیازی از بستری‌شدن در بیمارستان (در برخی موارد لازم است تنها یک روز یا یک شب در بیمارستان بمانید)
• توانبخشی سریع‌تر
• نیاز به محدودیت‌های حرکتی کمتر پس از عمل شانه
• عملکرد بهتر در شناسایی و درمان مشکلات سایر نواحی آسیب‌دیده

مراقبت‌های پس از جراحی بسته مفصل شانه به چه صورت انجام می‌شود؟

پس از عمل شانه نیاز به استراحت و بی‌حرکت نگه‌داشتن عضلات و مفاصل شانه دارید. همچنین چند روز بعد پانسمان‌های روی زخم‌ها که شامل یک بانداژ بزرگ و تعدادی باند روی شکاف‌های کوچک آتروسکوپی هستند، باید تعویض شوند. پزشک شما موارد مورد نیاز برای مراقبت‌های ارتوپدی در خانه را توضیح می‌دهد. انجام حرکت‌های تمرینی ساده، فیزیوتراپی، استفاده از اسلینگ و مصرف داروهای ضد درد از نکات مهم دیگری است که در صورت نیاز  برای درمان ناپایداری مفصل شانه پزشک متخصص به شما توصیه می‌کند.

توانبخشی یکی از مراحل مهم بعد از عمل جراحی ناپایداری مفاصل شانه است که تعادل عضلانی، هماهنگی و قدرت کامل شانه را برمی‌گرداند. متخصص جراح ارتوپدی شما اجرای برنامه ورزشی را، در صورت نیاز زیر نظر فیزیوتراپیست، برنامه‌ریزی می‌کند.

انجام جراحی بسته ناپایداری های شانه توسط دکتر براتی؛ جراح فوق تخصص شانه

در این نوشته درباره مشکل ناپایداری مفصل شانه، علت، روش تشخیص و درمان‌های آن توضیح دادیم. داشتن این اطلاعات مهم است؛ زیرا شایع‌ترین نوع دررفتگی مفصل را در شانه می‌بینیم. مشکلی که بیشتر در ورزشکاران جوان دیده می‌شود و اگر آن را نادیده‌ بگیرید می‌تواند در آینده خطرات بیشتری به همراه بیاورد.

دکتر حسن براتی، جراح فوق تخصص شانه و آسیب‌های ورزشی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با استفاده از پیشرفته‌ترین متدها و تجهیزات پزشکی روز جهان هر گونه مشکل در مفاصل و استخوان را درمان می‌کنند. برای رزرو نوبت و معاینه توسط دکتر براتی با شماره‌های نوشته‌شده در وبسایت تماس بگیرید.