چسبندگی تاندون چیست ؟ پیشگیری و درمان چسبندگی تاندون دست

یکی از مشکلات شایعی که بعد از انجام جراحی تاندون آسیب‌دیده برای افراد رخ می‌دهد، چسبندگی تاندون دست است. تاندون‌ها مهم‌ترین ساختار در بدن هستند که به دلایل مختلفی می‌توانند دچار آسیب شوند. در برخی از موارد این آسیب‌دیدگی تنها با انجام جراحی قابل بهبودی و درمان است. اینکه چرا چسبندگی تاندون دست بعد از جراحی رخ می‌دهد و راه‌های درمان آن کدام است؟ سوالاتی است که ما تصمیم داریم در این مطلب به بررسی آن بپردازیم.

چسبندگی تاندون به چه معناست؟

چسبندگی تاندون به ایجاد تجمع بافت فیبروتیک بین تاندون آسیب‌دیده و بافت اطراف آن اشاره دارد که معمولاً به عنوان عوارضی پس از مداخله جراحی برای تاندونوپاتی یا پارگی تروماتیک تاندون رخ می‌دهد. در این عارضه تاندون به بافت اطراف گیر می‌کند و در نهایت منجر به کاهش دامنه حرکات دست می‌شود.

بازسازی و ترمیم ساختار تاندون

همان‌طور که گفته شد چسبندگی تاندون دست عارضه‌ای است که اغلب بعد از ترمیم تاندون سروکله‌اش پیدا می‌شود. به همین منظور هم بهتر است قبل از پرداختن به چرایی بروز این مشکل نگاهی به فرآیند ترمیم تاندون داشته باشیم.

تاندون‌ها بافت‌هایی طنابی شکل هستند که عضلات را به استخوان متصل می‌کنند. زمانی که گروهی از عضلات منقبض می‌شوند، تاندون‌ها استخوان‌های خاصی را می‌کشند و به فرد این امکان را می‌دهند که دامنه وسیعی از حرکات را انجام دهد. دست دارای دو گروه از تاندون‌ها است که عبارتند از:

• تاندون های اکستانسور: تاندون اکستانسور که از بازو و پشت دست به انگشتان و انگشت شست می‌رسد، به فرد امکان صاف کردن انگشتان و انگشت شست را می‌دهد.
• تاندون خم کننده یا فلکسور: تاندون خم‌کننده که از بازو و از طریق مچ دست و کف دست عبور می‌کند، به فرد امکان خم کردن انگشتان را می‌دهد.

ترمیم تاندون دست زمانی انجام می‌شود که یک یا چند تاندون در دست بریده یا پاره شده باشند. این امر منجر به از دست دادن حرکات طبیعی دست می‌شود. در صورت آسیب‌دیدگی تاندون‌های اکستانسور، معمولاً نمی‌توان یک یا چند انگشت خود را صاف کرد. همچنین در صورت آسیب‌دیدگی تاندون‌های خم‌کننده دست، بیمار قادر به خم‌کردن یک یا چند انگشت از انگشتان خود نخواهد بود. علاوه بر این، آسیب تاندون می‌تواند باعث ایجاد درد و التهاب در ناحیه دست شود. در برخی موارد آسیب به تاندون‌های اکستانسور بدون نیاز به جراحی و با استفاده از یک تکیه گاه محکم به نام آتل در اطراف دست، قابل درمان است.

عوامل موثر بر چسبندگی تاندون دست

همان‌طور که گفته شد چسبندگی تاندون دست اغلب بعد از ترمیم تاندون و انجام جراحی رخ می‌دهد. دلیل این امر هم فشار و گیرافتادگی اعصاب در قسمت‌های مختلف دست است. بااین‌حال تصور می‌شود عوامل دیگری هم در بروز این عارضه نقش داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• رماتیسم
• کم‌کاری تیروئید
• دیابت
• تغییرات هورمونی
• التهاب
• آرتروز
• عفونت

راه‌های جلوگیری از چسبندگی تاندون دست

اگرچه چسبندگی تاندون دست اغلب بعد از انجام جراحی و فرآیند ترمیم تاندون رخ می‌دهد؛ بااین‌حال می‌توان با رعایت مجموعه‌ای از نکات ساده و در عین حال کاربردی ضمن اثربخشی بیشتر جراحی از بروز چسبندگی تاندون هم جلوگیری به‌عمل آورد. این نکات عبارتند از:

• اجتناب از نگه‌داشتن ثابت دست برای یک مدت زمان طولانی
• انجام روزانه و مرتب فعالیت‌های ورزشی تقویت‌کننده عضلات
• گنجاندن تایم استراحت بین فعالیت‌های تکراری دست (مانند تایپ کردن)
• داشتن چکاپ منظم ماهانه (به ویژه اگر نشانه‌های ابتلا به دیابت، تیروئید یا روماتیسم فصلی وجود دارد)
• داشتن رژیم غذایی مناسب و متعادل نگاه‌داشتن وزن بدن

علائم چسبندگی تاندون دست

شاید اولین نشانه‌ای که از طریق آن بتوان از وجود عارضه چسبندگی تاندون دست مطلع شد، عدم توانایی در حرکت‌دادن دست و انگشتان باشد. همان‌طور که اشاره شد، تاندون‌ها با اتصال عضله به استخوان اسباب تحرک و جابه‌جایی دست‌ها را فراهم می‌کنند. قاعدتا بعد از بروز چسبندگی تاندون دست و متصل‌شدن تاندون‌ها به بافت‌های نرم دست حرکت‌دادن انگشتان عملا امکان‌پذیر نخواهد بود. از دیگر نشانه‌های چسبندگی تاندون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد
• سوزش
• گزگز شدن
• احساس گزگز و بی‌حسی در طول روز به ویژه در هنگام رانندگی
• بی حسی در کف دست و انگشتان
• ضعف در انگشت شصت و بقیه انگشتان

روش تشخیص چسبندگی تاندون دست

تشخیص زودهنگام چسبندگی تاندون یک پارامتر مهم در نتیجه‌بخش‌بودن راه‌های درمانی خواهد بود. به‌همین جهت هم توصیه می‌شود به محض دیدن علائم و نشانه‌های این عارضه به پزشک متخصص مراجعه کنید. در تشخیص این عارضه هم نظیر سایر بیماری‌ها انجام معاینات بالینی و فیزکی در اولویت کار قرار دارد. بعد از آن روش‌های زیر می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر چسبندگی تاندون و در سایر عوامل دیگر کمک کند.

‣ نوار عصب و عضله

بهترین روش بری تشخیص چسبندگی تاندون دست، نوار عصب و عضله می باشد. این راه بسیار دقیق است. زیرا ممکن است که علائم این بیماری در اثر بیماری هایی مثل دیسک کمر یا گردن و یا آرتروز مفصل قاعده شصت، التهاب رباط های مچ دست و دیابت بروز کند.

‣ الکترومیوگرافی (EMG)

این آزمایش از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می‌گیرند تکانه‌های عصبی الکتریکی و عملکرد ماهیچه‌ها و اعصاب را می‌سنجد. پزشک در این روش چسبندگی یا آسیب‌دیدگی تاندون‌ها و عصب‌های دست را با کمک تکانه‌های الکتریکی و سیگنال‌های عصبی مورد بررسی قرار می‌دهد.

‣ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

این آزمایش از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصویر دقیق از بدن بیمار در چندین بعد استفاده می‌کند. در صورت مشکوک بودن به فشردگی ریشه عصب از این آزمایش استفاده می‌شود.

‣ سونوگرافی

سونوگرافی با کمک امواج صوتی با فرکانس بالا تصاویری از ساختارهای درونی بدن تهیه می‌کند. این روش برای تشخیص بهتر سندرم‌های فشرده‌سازی عصب مانند سندرم تونل کارپال مفید است.

روش درمان چسبندگی تاندون دست

فرآیند درمان هر عارضه و بیماری از روش‌های کاملا حمایتی و محافظه‌کارانه آغاز می‌شود. چسبندگی تاندون دست هم از این قاعده مستثنی نیست. ضمن اینکه انتخاب هر روش درمانی مستلزم بررسی و ارزیابی دقیق وضعیت چسبندگی تاندون‌هاست. به‌طور کلی روش‌های درمان چسبندگی تاندون می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

‣ درمان‌های اولیه

عموما چسبندگی تاندون دست بعد از ترمیم تاندون و درنتیجه فشاری که به تاندون‌ها و عصب‌ها ایجاد می‌شود، رخ می‌دهد. بنابراین اولین راه درمان استراحت‌دادن به دست و توقف هرگونه فعالیت است که موجب فشار بیشتر بر تاندون‌ها شود.

‣ مصرف دارو

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی در اکثر موارد بهترین گزینه برای التیام درد و بهبودی علائم بیماری‌های جسمانی هستند. در چسبندگی تاندون دست هم می‌توان با مصرف این داروها از احساس درد و ناراحتی ناشی از این عارضه خلاصی پیدا کرد.

‣ فیزیوتراپی

از دیگر روش‌های مفید در درمان چسبندگی تاندون فیزیوتراپی است. در این روش فیزوتراپیست با بهره‌گیری از تکنیک‌های مختلفی همچون طب سوزنی، منوال‌تراپی، اولتراسوندتراپی و لیزر درمانی تلاش می‌کند تا آسیب‌دیدگی ایجادشده در ناحیه دست را ترمیم کند. ارائه مجموعه‌ای از تمرینات ورزشی هم از دیگر راهبردهای مفید فیزوتراپیست در جهت تقویت عضلات دست است.

‣ تزریق درمانی

یکی از روش‌های مفید، غیرتهاجمی و محافظه‌کارانه دیگر در درمان چسبندگی تاندون دست، تزریق درمانی است. تزریق استروئید، اوزون‌تراپی و پلاسمای غنی از چلاکت از بهترین این روش‌هاست. نقطه اشتراک هر سه روش افزایش فرآیند اکسیژن‌رسانی به بافت آسیب‌دیده، بهبود علائم و درمان سریع چسبندگی تاندون است.

‣ جراحی

در نهایت اگر هیچ‌کدام از روش‌های محافظانه‌کارانه و غیرجراحی شذکرشده در بالا در درمان چسبندگی تاندون اثربخش نبود، سراغ آخرین روش یعنی جراحی تاندون خواهیم رفت. در جراحی تلاش می‌شود تا فشاری که روی عصب ایجاد شده و موجب چسبندگی تاندون می‌شود، برداشته شود. نوع جراحی کاملا بستگی به محل آسیب‌دیدگی تاندون دارد.

کلام آخر

تاندون‌ها به دلایل مختلف ممکن است دچار آسیب و التهاب شوند. از آنجایی که تاندون‌ها مهم‌ترین ساختار در بدن هستند، عدم درمان و ترمیم آن‌ها به‌منزله ازدست‌دادن توانایی حرکتی بخش‌های مختلف بدن خواهد بود. اگرچه ترمیم تاندون امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است؛ بااین‌حال در مواردی جراحی تاندون با مشکلات و عوارضی همراه است که یکی از آن‌ها چسبندگی تاندون است. این عارضه عموما با نشانه‌ها و علائمی همچون گزگز و بی‌حسی همراه است. تشخیص دقیق همین علائم و اقدام زودهنگام برای درمان می‌تواند عاملی کلیدی در اثربخشی بیشتر روش‌های درمان این عارضه باشد. ما در این مطلب تلاش کردیم هرآنچه درباره چسبندگی و فرآیند ترمیم تاندون می‌دانیم، در اختیار شما قرار دهیم. شما نیز می‌توانید سوالات و چالش‌های ذهنی خود را با درمیان بگذارید تا در مطلبی دیگر مورد بررسی قرار گیرد.