تشخیص و درمان شکستگی شانه

شانه مفصل پیچیده‌ای است که بازو را به بدن متصل می‌کند و نقش مهمی بر حرکت و عملکرد صحیح بازو دارد. استخوان‌های شانه شامل بازو (استخوان بازو)، کتف (تیغه شانه) و ترقوه (ترقوه) است و اختلال در هر یک از قسمت‌های شانه می تواند در عملکرد آن مشکل ایجاد کند. شکستگی شانه یا شکستگی استخوان شانه یکی از عوامل خطر در آسیب شانه است که عموما در اثر ضربه، فشار یا تنش شدید بر استخوان شانه بوجود می‌آید. در این مقاله از سایت دکتر براتی درباره انواع شکستگی شانه، راه‌های تشخیص و درمان آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.

علائم و نشانه‌های شکستگی شانه

به طور کلی هرگاه احساس متفاوتی در هر قسمتی از بدن خود داشتید، نباید به ان بی توجهی کنید تا به مشکل جدی تری تبدیل شود. شانه هم از این قضیه مثتثنی نیست، هرگاه که متوجه مشکلی در استخوان شانه خود شدید، واجب است که در اسرع وقت برای معاینه دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید بخصوص اگر این مشکل به واسطه آسیب‌ ثانویه ایجاد شده باشد.

راج‌ترین علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان‌های شانه که باید نسبت به آن‌ها هوشیار باشید عبارت‌اند از:

• درد شدید و غیر قابل تحمل
• تورم و قرمزی
• محدودیت حرکت در بازو، کتف و شانه
• آسیب خارجی در اثر حادثه‌ای مشخص
• مشاهده کبودی آبی یا قرمز در صورت بروز خونریزی داخلی

انواع شکستگی شانه

‣ شکستگی کامل شانه (Complete Fracture): در این نوع شکستگی، استخوان شانه به دو قسمت جداگانه تقسیم می‌شود که ممکن است به صورت شکاف عمودی، شکاف افقی، یا شکاف مورب رخ دهد.

‣ شکستگی کمرنگ یا ناقص شانه (Incomplete Fracture): در این نوع شکستگی، استخوان شانه دچار شکستگی خفیف شده، به طوری که قسمتی از استخوان هنوز در دسترس است و کامل جدا نمی‌شود. این نوع شکستگی می‌تواند شامل شکاف خطی، شکاف گشوده، یا شکاف سبزه‌ای باشد.

‣ شکستگی فشاری شانه (Compression Fracture): در این نوع شکستگی معمولا در اثر نیروهای فشرده‌کننده مستقیم بر روی استخوان رخ می‌دهد و در آن استخوان شانه به سمت داخل فشرده می‌شود.

‣ شکستگی ترکیبی شانه (Compound Fracture): در این نوع شکستگی شانه، استخوان شکسته به صورت باز و درون بیرون در معرض دید قرار می‌گیرد، به طوری که استخوان از پوست بیرون آمده است. این نوع شکستگی می‌تواند با خطر عفونت و مشکلات دیگر همراه باشد و فورا نیاز به جراحی شانه دارد.

‣ شکستگی استرسی شانه (Stress Fracture): استفاده زیاد، تکراری و فشار مداوم بر استخوان شانه علت  اصلی این نوع شکستگی شانه است. شکستگی استرسی شانه در ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های تکراری انجام می‌دهند، شایع‌تر است.

روش‌های تشخیص شکستگی شانه

همانطور که اشاره شد، شکستگی شانه می‌تواند به علت تروما، سانحه، یا فشار زیاد روی استخوان‌ها و مفصل شانه اتفاق بیفتد. تشخیص شکستگی یا دررفتگی شانه توسط پزشک متخصص ارتوپد صورت می‌گیرد و شامل انجام معاینه فیزیکی، تصویربرداری و آزمایش‌های تکمیلی است تا درنهایت با بررسی دقیق وضعیت بیمار، بهترین روش درمانی به او توصیه شود:

مرحله اول: معاینه فیزیکی

پزشک با بررسی استخوان کتف، شانه و مفاصل مربوطه، به دنبال نشانه‌های شکستگی می‌گردد. او بررسی می‌کند که آیا درد، تورم، احتشام یا کبودی در محل شکستگی وجود دارد یا خیر؟

مرحله دوم: تهیه پرسشنامه اولیه

پزشک سوالاتی درباره علائم، علت مصدومیت و تاریخچه پزشکی شما خواهد پرسید تا اطلاعات بیشتری درباره وضعیت شانه شما کسب کند.

مرحله سوم: تصویربرداری

تصویربرداری می‌تواند بهترین روش برای تشخیص شکستگی استخوان‌های شانه و کتف باشد. رادیوگرافی (X-ray)  اغل مواقع اولین گزینه پیشنهادی پزشک است که برای تشخیص شکستگی استخوان‌ها، ترک خوردگی‌ها و جابجایی‌ها احتمالی تجوزی می‌شود. در مواردی که X-ray نتایج دقیق نمی‌دهد، ممکن است از تصویربرداری با روش‌های دیگر مانند CT scan یا MRI استفاده شود.

مرحله چهارم: آزمایش‌های تکمیلی

در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش‌های تکمیلی مثل آزمایش خون، آزمایش‌های تشخیصی مولکولی یا آزمایش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند PET scan را در در دستور کار خود قرار دهد.

 

مراحل درمان شکستگی شانه

↫ کمک‌های اولیه در محل حادثه: این مرحله ممکن است شامل جلوگیری از خونریزی، ضماد و تثبیت استخوان با استفاده از بانداژ کردن شانه، استفاده از سپر و یا برخی اقدامات دیگر باشد که هدف آن، کنترل درد و جلوگیری از تحریک بیشتر استخوان‌ها و بافت‌های اطراف شانه است.

↫ تثبیت استخوان: در برخی موارد، به صلاحدید پزشک برای تثبیت استخوان شکسته شده، نیاز به جراحی و استفاده از وسایل تثبیتی مانند پیچ، پلاک یا پین‌ها خواهد بود. این روش برای استخوان‌های شکسته با جابجایی قابل توصیه است و هدف آن استحکام‌بخشی به استخوان و ایجاد شرایط مناسب برای بهبود و ترمیم استخوان است.

↫ ضماد و تکمیل درمان: پس از تثبیت استخوان، پزشک برای کنترل تورم و درد، استفاده از ضماد و فیزیوتراپی را توصیه کند. ضمادها و فیزیوتراپی می‌توانند شامل استفاده از پانسمان‌ها، فیزیوتراپی موضعی، تمرینات محدود کننده حرکت و تقویت عضلات باشند. این مرحله به کمک بازیابی و بهبود عملکرد شانه کمک می‌کند.

↫ تحت نظر قرار گرفتن و پیگیری تا درمان کامل: پس از درمان اولیه، ممکن است نیاز به تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشک و پیگیری دوره‌هایی از فیزیوتراپی و تمرینات باشد. این مرحله شامل تمرینات تقویت عضلات، افزایش محدودیت‌ها، بهبود محدودیت حرکت و بهبود کامل عملکرد شانه است.

عوارض و مشکلات پس از شکستگی شانه

شکستگی شانه هم مانند هر آسیب بدنی دیگر ممکن است عوارض و مشکلاتی را برای فرد به همراه داشته باشد. شدت و زمان ماندگاری این به شرایط خاص بدنی هر فرد و نوع شکستگی شانه بستگی دارد و از دیگری متفاوت است. در اغلب موارد این عوارض موقتی هستند و با پیگیری مداوم فرد و پزشک متخصص درمان می‌شوند که شایع‌ترین آن‌ها عبارت اند از:

• درد موقتی یا دائمی در صورت عدم تثبیت درست استخوان های محدوده شانه
• تورم و التهاب موقتی در محل شکستگی
• محدودیت حرکت ناشی از درد، ترس از تحرک، تثبیت استخوان‌ها یا تورم
• نقص عملکردی شانه مانند: کاهش قدرت و قابلیت استفاده از شانه، مشکل در حرکت‌های طبیعی شانه و کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره
• عفونت در محل شکستگی
• عوارض جانبی جراحی از جمله: خونریزی، عدم ترمیم درست استخوان، عفونت جراحی و خطر عفونت، صدمات عصبی و عروقی، عدم تطابق درست استخوان‌ها و محدودیت حرکت دائم

توانبخشی پس از شکستگی شانه

قدم اول: ترمیم

در این مرحله، هدف اصلی از درمان، ترمیم استخوان شکسته و بازگشت آن به وضعیت طبیعی است که شامل استفاده از مهاربند یا استفاده از لوله‌های فلزی (پین و پلاک) جهت تثبیت شکستگی و کاهش درد خواهد بود.

مرحله دوم: بهبود حرکت

پس از ترمیم استخوان، به سراغ بهبود حرکت شانه می‌رویم. در این مرحله، فیزیوتراپی و تمرینات مخصوصی برای افزایش محدودیت حرکت، افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات شانه در نظر گرفته می‌شود. فیزیوتراپی شامل تمرینات طبیعی شانه، تمرینات انعطاف‌پذیری، تمرینات قدرت و تمرینات تعادل خواهد بود. همچنین، ممکن است در صورت لزوم تکنیک‌های ماساژ و درمان‌های فیزیکی مانند الکتروتراپی و فعال‌سازی عضلات از طرف پزشک متخصص پیشنهاد شود.

مرحله سوم: بازگشت به فعالیت روزمره

در این مرحله، هدف اصلی توانبخشی فرد برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره است. انجام فعالیت‌های روزمره مانند پوشیدن و درآوردن پیراهن بدون کمک، آماده‌سازی غذا و انجام کارهای روزمره دیگر در اولویت توانبخشی قرار می‌گیرند.

مرحله چهارم: بازگشت به فعالیت ورزشی

توانبخشی فرد آسیب دیده برای بازگشت به فعالیت‌های ورزشی و گرفتن بارهای سنگین بخصوص اگر فرد ورزشکار بوده باشد و دچار آسیب ورزشی شده باشد، هدف اصلی این مرحله از توانبخشی خواهد بود. این مرحله در نظارت کامل پزشک ورزشی یا فیزیوتراپیست انجام خواهد شد، به صورتی که تمرینات تقویت عضلات شانه و مفصل شانه با بارهای سنگین به صورت تدرجی افزایش یافته و شدیدتر می‌شود و فعالیت‌های تعادلی و استقامتی در دستور کار توانبخشی قرار می‌گیرد.

راهکارهای پیشگیری از شکستگی شانه

• استفاده از تجهیزات محافظی در هنگام ورزش و فعالیت ‌های فیزیکی سنگین
• انجام مداوم تمرینات تقویتی عضلات شانه
• انجام تمرینات انعطاف‌پذیری
• اجتناب از فعالیت‌های خطرناک و حرکات ناقص ورزشی
• حفظ تعادل و استقامت عضلانی در سراسر بدن
• رعایت اصول ایمنی در ورزش
• انجام تمرینات گرم‌کردن و سرد کردن قبل و بعد از ورزش
• رعایت تکنیک صحیح در فعالیت‌های ورزش‌ها
• استراحت و مراقبت کافی تا بهبودی کامل
• مراجعه سریع به پزشک متخصص در صورت نیاز