عمل لیزری دیسک کمر نوعی روش درمانی مدرن است؛ که در موارد خاص می‌تواند جایگزین خوبی برای عمل‌های جراحی سنتی کمر باشد. مثلا در مواردی که علت کمردرد مزمن شما بیرون‌زدگی دیسک از ستون فقرات است. چنین عارضه‌ای روی عصبهای این ناحیه فشار می‌آورد؛ پس ممکن است پزشک روش لیزردرمانی را برای حذف عامل فشار توصیه کند.
خواندن این مقاله به شما کمک می‌کند تا با روش استفاده از لیزر برای درمان کمردرد آشنا شوید و درباره مزایا و معایب احتمالی آن اطلاعات بیشتری به‌دست آورید. در ادامه اطلاعاتی درباره نکات مراقبتی قبل و بعد از عمل جراحی کمر با لیزر هست که امیدواریم به بهبود سریع و آسان‌تر شما کمک کند.
انواع دیسک کمر
نخاع به‌وسیله چندین استخوان کوچک به نام مهره که ستون فقرات را شکل داده‌اند محافظت می‌شود. فضای بین مهره‌ها با دیسک‌های دایره‌ای پر شده است. آن‌ها کار ضربه‌گیری را برای ستون مهره‌ها انجام می‌دهند. دیسک ستون فقرات 2 بخش اصلی دارد: مرکز نرم و پوشش بیرونی سخت‌تر. با افزایش سن، پوشش بیرونی می‌تواند ضعیف شود یا تَرک بخورد و همین موضوع به مرکز نرم اجازه می‌دهد تا از میان این ترک‌ها عبور کند.
زمانی که به مشکل دیسک کمر اشاره می‌شود منظور فتق دیسک یا دررفتگی آن به ناحیه جانبی ستون فقرات است. این بخش فضای محدودی دارد و نمی‌تواند همزمان قطعه دیسک بیرون‌زده و ریشه‌های عصبی نخاعی را در خود نگه‌دارد. بنابراین سبب فشرده‌شدن اعصاب و در نهایت ایجاد درد شدید کمر می‌شود.
انواع فتق دیسک متناسب با هر قسمت از ستون مهره‌ها که رخ داده باشد متفاوت است. فتق دیسک در قسمت تحتانی کمر و ستون فقرات گردنی دو ناهنجاری رایج در ستون فقرات هستند.
علل و عوامل ایجاد دیسک کمر
در همه موارد نمی‌توان برآمدگی دیسک را از روی علائم تشخیص دارد. بسیاری از مردم از مشکل دیسک کمر خود خبر ندارند؛ زیرا هیچ علامتی ندارند و دردی احساس نمی‌کنند. درحالی‌که اگر گرفتگی عصب رخ داده باشد ممکن است با علائم مختلفی مشاهده شود.
فتق دیسک در قسمت پایین کمر می‌تواند باعث درد سرتاسر باسن و پاها شود. اگر دیسک آسیب‌دیده در ناحیه ستون فقرات گردنی باشد، درد در گردن، پایین بازو تا انگشتان احساس خواهد شد.
معمولاً دلایل مختلفی برای برآمدگی دیسک هست. افزایش سن می‌تواند لایه بیرونی دیسک را ضعیف کند. چاقی، سیگارکشیدن و مصرف بیش از حد الکل هم می‌توانند بر سرعت تخریب لایه‌های بیرونی دیسک تاثیرگذار باشد. علاوه‌براین عوامل زیر رایج‌ترین علت دیسک کمر هستند:
- ضربه
- وضعیت بدنی ضعیف
- حرکات تکراری که اغلب به شغل افراد مرتبط است
- تکنیک‌های نامناسب برای برداشتن اجسام
- ورزش‌های تماسی مانند فوتبال
روش‌های درمان دیسک کمر
برای درمان درد کمر پزشک با پرسش‌هایی درباره علائمتان شروع می‌کند. پس از معاینه بالینی ممکن است تست‌های تخصصی هم نیاز باشد. ارتوپد روش‌های درمان و برنامه درمانی مشخصی برای مدیریت درد بدون نیاز به جراحی را با شما در میان می‌گذارد. اگر درمان‌های اولیه کافی نباشد یا معاینات نشان دهد که دردتان ناشی از مشکلات پیچیده‌ای در ناحیه ستون فقرات است انجام عمل جراحی اجتناب‌ناپذیر است.
1. درمان کمر با جراحی
عمل جراحی کمر چند نوع مختلف دارد. در روش سنتی که به «عمل جراحی باز کمر» هم معروف است، متخصص استخوان‌ها و مفاصل یا جراح ارتوپد برشی طولانی در کمر ایجاد می‌کند. پس از آن با کنارزدن عضلات و سایر بافت‌ها به ناحیه آسیب‌دیده ستون فقرات دسترسی خواهد داشت.
در «روش جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات» یا MISS از برش کوچک‌تری نسبت به جراحی باز استفاده می‌شود. جراح تونل کوچکی در کمر ایجاد و با ابزار خاصی به بخش آسیب‌دیده دسترسی پیدا می‌کند.
+ عمل دیسک کمر با لیزر
در جراحی کمر با لیزر از فیبر نوری نخ‌مانندی برای حذف بخشی، یا تمام هسته مرکزی دیسک بین مهره‌ای بیرون‌زده استفاده می‌شود. با این کار فشار روی نخاع و ریشه‌های عصبی نخاعی مجاور آن کاهش می‌یابد.
2. درمان درد کمر بدون جراحی
همه کسانی که از کمر درد رنج می‌برند نیاز به جراحی ندارند. پزشک شما احتمالا ابتدا درمان‌های جایگزین عمل جراحی دیسک کمر را توصیه می‌کند. تنها هنگامی که احتمال ازدست‌دادن عصبی پیش‌رونده یا خطر اختلال در عملکرد روده و مثانه درمیان باشد عمل‌های جراحی کمر ضروری می‌شود.
برای کاهش درد دیسک کمر اغلب داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده‌های عضلانی، داروی ضد درد و ضد تشنج تجویز می‌شود.
ممکن است پزشک تشخیص دهد تزریق کورتیکواستروئیدها در نزدیکی ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند تاثیر بهتری بر تسکین التهاب اطراف عصب بگذارد. گرچه اثرات تزریق معمولاً پس از چند ماه از بین می‌رود.
فیزیوتراپی یکی دیگر از روش‌های درمان دیسک کمر است که می‌تواند به قدرت و انعطاف‌پذیری کمر و جلوگیری از مشکلات بعدی کمک کند. این روش می‌تواند شامل تمرینات مختلف، حرکت‌های کششی و اصلاح وضعیت بدن باشد.
روش‌های درمان خانگی کمردرد، مثل کمپرس گرم و سرد، و روش‌های طب سنتی و طب سوزنی هم می‌توانند با مشورت دکتر ارتوپد در نظر گرفته شود.
مزایا و عوارض جراحی باز دیسک کمر
عمل جراحی باز کمر نیاز به زمان بیشتری برای بهبودی و ترمیم بافت‌های کمر دارد. علاوه‌براین ریسک آسیب بافتی هم هست. جراحی کم‌تهاجمی عوارض کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد. بااین‌حال باز هم بیمار ناگزیر از گذراندن دوره استراحت پس از عمل است.
علیرغم کشف روش‌های جدید هنوز برخی مشکلات و شرایط پیچیده نیازمند جراحی سنتی هستند. همچنین جراحی باز اغلب نیاز به عمل‌های مجدد را از بین می‌برد.
روش‌هایی مانند لیزردرمانی که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم در برخی بیماری‌ها، مانند بیماری‌های دژنراتیو ستون فقرات، هم توصیه نمی‌شود. بنابراین علیرغم مزایای لیزردرمانی، تحقیقات روی میزان تاثیر آن نسبت به سایر روش‌های درمانی دیسک کمر هنوز ادامه دارد.
جراحی لیزری دیسک کمر چیست؟
هنگامی که در اثر عواملی دیسک از محل طبیعی خود بیرون می‌زند روی عصب فشار وارد می‌شود. این اتفاق می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شود. به‌طور کلی مواردی مانند فتق دیسک یا خار استخوان در ستون فقرات اغلب ایجاد فشردگی و درد می‌کنند. مثال دیگر شرایط سیاتیک است که در آن عصب سیاتیک تحت فشار قرار می‌گیرد و به درد کمر و ساق پا ختم می‌شود.
با پیشرفت علم پزشکی از فناوری لیزر برای برداشتن بخشی از بافت دیسک با هدف کاهش فشار روی عصب و تسکین درد، استفاده می‌شود. عمل لیزری دیسک کمر نوعی جراحی ستون فقرات است که با لیزر انجام می‌شود.
این روش جدید درمانی کم‌تهاجمی علاوه بر درمان دیسک برای بیماری‌هایی مانند سیاتیک و رادیکولوپاتی هم کاربرد دارد. در ادامه درباره چگونگی روش جراحی ستون فقرات با لیزر و شرایط قبل و بعد از عمل توضیح می‌دهیم.
نحوه انجام جراحی لیزری دیسک کمر
همان‌طور که اشاره شد در روش لیزر درمانی دیسک کمر از منبع گرما یا فناوری لیزر استفاده می‌شود. به این طریق ماده دیسکی که از محل طبیعی خارج شده است و نخاع یا اعصاب مجاورش را فشرده کرده حذف می‌شود.
لیزردرمانی نسبت به جراحی‌های سنتی کم‌خطرتر است. نیاز به ایجاد برش‌هایی از طریق عضله ندارد و خطر آسیب بافتی را کاهش می‌دهد. هنگام جراحی ستون فقرات با لیزر جراح ارتوپد برش‌های کوچکی ایجاد می‌کند. عمل جراحی از طریق همین سطح کوچک انجام می‌شود.
سپس یک آندوسکوپ یا لوله فلزی ظریفی از محل برش به درون بافت‌های بدن فرستاده می‌شود. آندوسکوپ تصاویری از بخش‌های درونی ارسال می‌کند که روی صفحه نمایشگر به نمایش درمی‌آید. ابزار مجهز به لیزر به سمت دیسک آسیب‌دیده هدایت می‌شود. پس از تعیین محل دقیق دیسک مشکل‌دار، جراح لیزر را در محل برش وارد می‌کند. متخصص جراحی ارتوپدی براساس تصاویر دریافتی از ی‌آآ÷انرژی لیزر برای برداشتن دقیق بافتی که بر عصب فشار وارد کرده است استفاده می‌کند.
لیزردرمانی با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. تیم جراحی پوست و عضلات اطراف کمر بیمار را بی‌حس می‌کند. البته ممکن است برای این عمل به فرد داروی آرام‌بخش هم تزریق شود.
مزایا جراحی لیزری دیسک کمر نسبت به دیگر روش‌های درمانی
لیزردرمانی دیسک کمر در مقایسه با روش‌های مرسوم سنتی مزایای زیادی دارد. بهتر است چند مورد را با هم بررسی کنیم:
- مهم‌ترین مزیت لیزردرمانی این است که از گرما برای برش بافت‌های نرم استفاده می‌شود. در طول عمل جراح برش‌های کوچکی را روی پوست بیمار ایجاد می‌کند. برش کوچکتر به معنای درد و خونریزی کمتر است. جای زخم کوچکتر و نامحسوسی هم روی پوست باقی می‌ماند.
- برش‌های کوچک تضمین می‌کند که بافت‌های نرم و ماهیچه‌‌ای، مانند آن‌چه در جراحی باز ممکن است رخ دهد، آسیب نمی‌بینند. همچنین خطر عفونت کاهش می‌یابد.
- همچنین می‌توان این روش درمانی جدید را به‌صورت سرپایی و در حالت بی‌حسی موضعی انجام داد. بنابراین احتمالا بیمار سریع‌تر می‌تواند به زندگی عادی بگردد.
- بسیاری از جراحان ارتوپد از لیزردرمانی برای درمان بیماری‌های متعدد ستون فقرات استفاده می‌کنند. درمان سیاتیک، تومور نخاع، تنگی کانال نخاعی، سندرم مفصل فاست نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند.
مدت زمان بستری کوتاه‌تر یکی دیگر از مزایای درمان درد کمر با لیزر است. در بیشتر موارد بیمار همان روز عمل از بیمارستان مرخص می‌شود. این مورد به کاهش هزینه‌های درمانی بیمار هم کمک می‌کند.
عوارض لیزردرمانی دیسک کمر
برخلاف سایر انواع جراحی عمل لیزری دیسک کمر ممکن است فقط برای شرایط بسیار خاص مناسب باشد. به‌عنوان مثال زمانی که فشرده‌سازی عصب باعث درد شود. بنابراین جراحی کمر با لیزر برای تمام افرادی که کمردرد دارند انجام نمی‌شود. طبیعی است هر روشی عوارض جانبی یا ریسک بالقوه‌ای هم داشته باشد. این مسئله برای درمان درد کمر با لیزر هم صدق می‌کند.
- مشکل اصلی این روش احتمال نیاز به جراحی مجدد است. اگر چنین عملی کافی نباشد ممکن است نیاز به عمل‌های بعدی در آینده وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال اگر دچار درد پا ناشی از تغییر شکل ستون فقرات باشید این روش ممکن است به بهبود درد کمک کند؛ اما نمی تواند علت اصلی را درمان کند.
- یکی دیگر از عوارض احتمال آسیب به بافت اطراف است. انرژی لیزر مورد استفاده می‌تواند آسیب حرارتی به اعصاب، استخوان و غضروف اطراف ایجاد کند. جراحان بی‌تجربه ممکن است احتمال آسیب عصب یا بافت‌ها را افزایش دهند. به همین دلیل ضروری است جراح متخصص و باتجربه و تیم جراحی حرفه‌ای مسئولیت عمل را بر عهده بگیرند.
- نکته دیگر احتمال عفونت است. اگر هنگام قرار دادن پروب دستگاه نکات بهداشتی مناسب به‌خوبی رعایت نشود خطر عفونت وجود دارد. به همین دلیل ممکن است در مواردی به بیمار داروهای آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت داده می‌شود.
+هزینه درمان درد کمر با لیزر
هزینه عمل لیزری دیسک کمر براساس وضعیت ستون فقرات و شرایط خاص هر بیمار می‌تواند متفاوت باشد. بهتر است هنگام انتخاب روش درمانی مناسب برای درد کمر درباره این موضوع با پزشکتان گفت‌وگو کنید.
مدت زمان بهبودی پس از لیزردرمانی دیسک کمر
زمان بهبودی ممکن است متناسب با وضعیت هر بیمار و روش خاص انجامشده متفاوت باشد. برخی از افراد می‌توانند پس از عمل نسبتاً سریع به فعالیت‌های عادی بازگردند. درحالی‌که سایر بیماران ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند تا به وضعیت سلامتی پایداری برسند.
انجام جراحی کمر به روش سنتی نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان پس از عمل دارد. فرایند بهبودی ممکن است چندین هفته طول بکشد. گاهی بیمارانی که تحت عمل جراحی باز ستون فقرات قرار می‌گیرند باید انتظار داشته باشند که 8 تا 12 هفته از کار و فعالیت‌های روزمره خود فاصله بگیرند.
در مقابل بیماری که با روش لیزردرمانی جراحی شود ممکن است همان روز به خانه برود. البته معمولاً برای بازگشت به فعالیت‌های عادی حدود 6 هفته استراحت نیاز است.
روش‌های آماده‌سازی پیش از عمل لیزری دیسک کمر
اگر از درد کمر خسته شده‌اید و نیاز به جراحی کمر دارید ضروری است تمام گزینه‌های درمانی را زیر نظر پزشک متخصص باتجربه بررسی کنید. دکتر حسن براتی، جراح استخوان و مفاصل و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به شما در یافتن بهترین روش درمان کمک می‌کند.
پس از انتخاب روش درمانی تیم حرفه‌ای دکتر براتی دربارۀ مراقبت‌های بهداشتی روز یا ساعت‌های قبل از لیزردرمانی شما را راهنمایی می‌کنند. اغلب توصیه می‌شود پیش از عمل سیگار نکشید و رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی داشته باشید.
ممکن است توصیه شود مصرف داروهای خاصی را متوقف کنید. این کار احتمال هرگونه تداخل دارویی با مواد بیهوشی و همچنین خونریزی اضافی در طول عمل را کاهش می‌دهد.
مانند سایر جراحی‌ها درمان درد کمر با لیزر معمولاً در بخش جراحی بیمارستان انجام می‌شود. احتمالاً بعد از عمل ترخیص خواهید شد؛ اما مجاز به رانندگی نیستید. پس با یکی از اعضای خانواده یا دوستی برای رساندن شما به خانه هماهنگ کنید.
برای کاهش سطح التهاب، باید استرس را به حداقل برسانید و سلامت عاطفی و روانی خود را در اولویت قرار دهید. توانبخشی و بهبودی سریع‌تر در گرو رعایت همین نکات ساده است. اگر سوال بیشتری دارید حتما از پزشکتان بپرسید.
مراقبت‌های پس از جراحی لیزری دیسک کمر
در لیزردرمانی برش‌های کوچکی ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل دوره نقاهت کوتاه‌تر از جراحی‌های باز است. جراح ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های اطراف ستون فقرات را دست‌نخورده می‌گذارد، پس فرایند بهبودی با سرعت بیشتری طی می‌شود. با وجود این برخی اقدامات و رعایت نکات ایمنی زیر می‌تواند به گذراندن سریع‌تر و آسان‌تر دوره بهبودی کمک کند.
1- استراحت کافی
در بیشتر موارد بسیاری از بیماران همان روز یا روز پس از عمل مرخص می‌شوند. با وجود اینکه این روش جدید درمانی به اندازه جراحی‌های سنگین دردناک نیست و میتوانید سریع به خانه بروید؛ اما پس از رسیدن به خانه هم به استراحت کافی نیاز دارید. از فعالیت شدید و حرکات ناگهانی خودداری کنید. اجازه دهید بدنتان فرصت و توان کافی برای بهبود داشته باشد.
2- رژیم غذایی مناسب
هر زمان احساس کنید توانایی ازسرگیری رژیم غذایی معمول را دارید میتوانید به روال همیشگی برگردید. روزها و هفته‌های پس از جراحی کمر بدن شما نیاز به گذراندن مراحل ترمیم و بهبودی دارد. هر زمان توانستید غذای معمولی بخورید برنامه غذایی باکیفیتی تعیین کنید که تضمین‌کننده تامین نیازهای بدنتان باشد.
مصرف پروتئین کافی کلید بهبودی پس از جراحی است. گوشت بدون چربی، ماهی و تخم مرغ منبع خوبی برای پروتئین باکیفیت است.
در چند روز اول پس از جراحی، ممکن است احساس تهوع داشته باشید. داروهای بیهوشی می‌توان علت رایج این مشکل باشد. اگر بی‌اشتها هستید به دستگاه گوارشتان زمان بدهید و با غذاهای نرم و رقیق مثل سوپ و آش شروع کنید. به‌جای سه وعده غذایی سنگین چهار تا شش «وعده سبک‌تر» بخورید.
میتوانید کالری اضافی مورد نیاز بدن در دوره نقاهت را با مصرف غذاهای سالمی مانند غلات، حبوبات و میوه‌ها و سبزیجات تازه حاوی ویتامین C و مواد مغذی مورد نیاز بدن برای بهبود زخم فراهم کنید.
داروهای ضد درد ممکن است باعث ایجاد یبوست شود. پس در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید و غذاهای حاوی فیبر مثل غلات کامل، میوه و سبزیجات فراوان بخورید.
3- مصرف دارو طبق نظر پزشک
پس از عمل لیزری ستون فقرات، با از بین رفتن اثر داروی بیهوشی، ممکن است درد خفیفی احساس شود. بنابراین احتمالا پزشک داروهای مُسکن خاصی را برای شما تجویز خواهد کرد. برخلاف سایر جراحی‌ها، پس از عمل نیازی به مسکن‌های سنگین ندارید.
همچنین ممکن است پزشک برای کاهش ریسک عفونت پس از عمل داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز کند. داروها را در زمان مناسب و به‌اندازه‌ای که دکتر مشخص کرده مصرف کنید.
4- مراقبت از زخم
پس از رسیدن به خانه باید از زخم مراقبت کنید. ترشح مایعات از محل برش طبیعی است. با این حال اگر ترشحات بیش از حالت طبیعی باشد باید مشکل را با پزشکتان در میان بگذارید.
5- انجام فیزیوتراپی
ممکن است جراح لیزر کمر از شما بخواهد برای کمک به بهبودی عضلات اطراف ستون فقرات خود را تقویت کنید. فیزیوتراپیست تا بازیابی کامل وضعیت جسمانی و به‌دست‌آوردن قدرت و استقامت کامل به شما در انجام صحیح حرکات کششی مناسب کمک می‌کند. بنابراین به‌طور منظم در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنید.همچنین میتوانید با بهره‌گیری از خدمات پرستاری ارتوپدی در منزل تیم دکتر براتی، روند درمان و بازگشت به فعالیت را برای خود هموارتر کنید
چه زمانی لازم است با جراحتان تماس بگیرید؟
ممکن است علائم بیماری پس از عمل هم ادامه داشته باشند؛ یا علائم دیگری پس از جراحی ایجاد شود. بنابراین توصیه می‌شود در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- احساس درد شدید
- تب بالا
- خروج میزان قابل توجهی ترشحات مایع از محل برش جراحی
بهترین جراح لیزردرمانی
جراحان ارتوپدی و پزشکان ورزشی همواره به دنبال روش‌های جدید و کم‌عارضه‌تری برای درمان انواع دردهای مفصل، استخوان‌ها و ستون فقرات هستند. عمل لیزری دیسک کمر نوعی روش درمانی کم‌تهاجمی برای بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر است.
با وجود گزینه‌های درمانی متعدد برای درمان درد کمر گاهی برداشتن فشار از روی عصبهای ستون فقرات نیاز به جراحی دارد. باتوجه به اینکه لیزردرمانی مزایایی مانند کوتاه‌بودن بازه زمانی بهبودی و درد و خونریزی کمتر دارد، ممکن است در این شرایط به بهبود وضعیت و تسکین درد شما کمک کند.
اما همان‌طور که در بخش‌های قبلی خواندید این روش عوارضی هم دارد. به‌ویژه اگر جراح ارتوپد تخصص و تجربه کافی برای انجام جراحی دیسک کمر با لیزر را نداشته باشد ممکن است آسیب‌هایی به بیمار وارد کند. بنابراین درمان خود را به متخصصی ماهر، متعهد و مسلط به دانش روز بسپارید. دکتر حسن براتی سابقه درمان انواع دردهای کمر و ستون فقرات را در رزومه حرفه‌ای خود دارند و می‌توانند به شما کمک کنند تا به‌سرعت وضعیت سلامتی خود را به‌دست آورید.