ترمیم تاندون | زانو، دست، شانه، پا

تاندون‌ها نوارهای محکمی هستند که در حفظ ساختار بدن و تحرک نقش چشمگیری دارند. بااین‌حال آسیب‌پذیر هم هستند. اگرچه اغلب هنگام ورزش و فعالیت‌های شدید احتمال صدمه تاندون بیشتر است؛ اما گاهی فعالیت‌های روزمره یا اتفاق‌هایی مثل افتادن، پیچ‌خوردگی اعضای حرکتی بدن، برخورد با جسم سخت و ضربه می‌تواند منجر به آسیب شود. در این حالت پزشک متخصص مفاصل و استخوان روش‌های موثری برای ترمیم تاندون آسیب‌دیده تجویز می‌کند.

بیشتر اوقات با کمی استراحت و روش‌های ساده‌ای که در ادامه توضیح می‌دهیم درد تسکین می‌یابد؛ اما در موارد جدی‌تر عمل جراحی تاندون ناگزیر است. در این پست وب‌سایت دکتر حسن براتی، متخصص و جراح ارتوپد درباره تاندون‌ها، آسیب‌های این بافت حساس و روش‌های مراقبتی و درمانی آن‌ها توضیح می‌دهیم.

تاندون چیست؟

به تارهای فیبری محکم و کشسانی که ماهیچه را به استخوان پیوند می‌دهند تاندون می‌گویند. آن‌ها در مجموعه مفصل قرار دارند و بافت نرمی از جنس کلاژن، پروتئوگلیکان‌ها و گلیکوپروتئین‌ها هستند.

مقاومت و استحکام تاندون‌ها ما را قادر به دویدن، پریدن و تحمل فشاری تا چند برابر وزن بدن می‌کند. همچنین وظیفه انتقال نیروهای عضلانی به استخوان، کمک به تقویت و استحکام مفاصل و حفاظت از مفصل در برابر آسیب را برعهده دارند. اما همین تاندون‌های محکم هم می‌توانند دچار صدماتی شوند.

انواع آسیب های تاندون

هنگام آسیب جدی متخصص ارتوپد عمل جراحی تاندون را توصیه می‌کند. بریدگی عمیقی که منجر به قطع تاندون شود، پارگی یا آسیب ناشی از آرتریت روماتوئید نمونه‎‌هایی از آسیب جدی هستند. به‌طور معمول این مشکلات باعث درد و حساسیت خارج از مفصل می‌شود.

در ادامه به شایع‌ترین مشکلات تاندون اشاره می‌کنیم.

• تاندونیت

هنگامی که تاندون آسیب می‌بیند تحریک و ملتهب می‌شود؛ به این حالت تاندونیت می‌گویند. مشکلی که می‌تواند در هر یک از قسمت‌های بدن دیده شود. تاندون شانه، آرنج، مچ دست‌ها، زانو و پاشنه پا رایج‌ترین نوع تاندونیت است.

علائم تاندونیت چیست؟

درد، به‌ویژه هنگام حرکت مفصل، حساسیت و تورم خفیف علائم تاندونیت هستند. عوامل و شرایطی می‌تواند ریسک ابتلا به تاندونیت را افزایش دهد:

• افزایش سن
• قرارگرفتن در وضعیت نامناسب
• حرکات مکرر؛ در مشاغل خاصی مانند باغبانی و کار ساختمانی
• حرکات ناگهانی مفصل
• استفاده از کفش نامناسب
• بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و مصرف داروهای خاص

درمان اولیه تاندونیت روش‌های غیر جراحی مانند استراحت، فیزیوتراپی و مصرف داروهای تسکین‌دهنده درد است. بنابراین به‌طور معمول با چند روز استراحت علائم از بین می‌رود و مشکل برطرف می‌شود. چنانچه عضو برای مدت طولانی درگیر التهاب باشد احتمال پارگی تاندون هست و ممکن است درمان نیاز به جراحی داشته باشد.

بیشتر بدانید:
🩺 تشخیص و درمان چسبندگی تاندون 🩺

• پارگی تاندون

واردشدن فشار اضافی روی تاندون می‌توانند منجر به پارگی تارهای ظریف آن شود. این حالت در ورزشکاران حرفه‌ای یا افرادی که فعالیت بدنی سنگین و مستمر دارند رایج‌تر است.

پارگی و کشیدگی تاندون جز آسیب‌های شایعی هستند که گاهی با استراحت، کمپرس یخ، فشرده‌سازی و فیزیوتراپی درمان می‌شود. در مواردی برای درمان نیاز به جراحی ترمیم تاندون آسیب‌دیده هست. حین عمل جراح ارتوپد با ترمیم پارگی تاندون دوباره اتصال بین عضله و استخوان را برقرار می‌کند.

گرچه پارگی تاندون در موارد نادر رخ می‌دهد؛ اما شرایطی هست که می‌تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد:

• افزایش سن
• تزریق استروئید به تاندون
• بیماری‌هایی مانند نقرس و پرکاری پاراتیروئید

علائم پارگی تاندون چیست؟

آشکارترین نشانه پاره‌شدن تاندون درد شدید است. ممکن است پارگی صدایی شبیه به کوبیدن یا ترکیدن داشته باشد. کبودی سریع محل آسیب، ضعف و ناتوانی در خم‌کردن یا حرکت‌دادن قسمت آسیب‌دیده هم از علائم معمول پارگی تاندون به شمار می‌آید.

پارگی هریک از تاندون‌ها نشانه‌های ویژه‎‌ای دارد. پارگی تاندون آشیل، که ماهیچه‌های پشت پا را به استخوان‌ پاشنه متصل می‌کند، بیشتر هنگام ورزش رخ می‌دهد. بااین‌حال همه موارد بالا می‌تواند برای هر کسی در هر شرایطی اتفاق بیفتد. هنگام پارگی تاندون‌های پا ناتوانی در تحمل وزن بدن بارزترین علامت است.

جراح ارتوپدی با توجه به شدت پارگی و محل درد مشکل شما را تشخیص می‌دهد. به‌طور معمول چند ناحیه رایج دچار این مشکل می‌شوند:

• شانه و آرنج
• تاندون دوسر بازو
• تاندون دست
• چهارسر ران
• تاندون‌های لگن، پا، زانو و مچ

• کشیدگی تاندون

تاندون‌ها مانند عضلات بافت‌های قابل انقباضی هستند. در اثر استفاده مکرر از یک عضو بدن و هنگامی که فشار بیش از اندازه یا ضربه مستقیم به تاندون وارد شود عارضه کشیدگی تاندون یا آسترین رخ می‌دهد.

ورزشکاران بیشتر از سایرین در معرض این آسیب سیستم عضلانی-تاندونی هستند. اما همه افراد هنگام بلندکردن جسم سنگین یا انجام حرکت‌های غیر معمول بدن ممکن است دچار این مشکل شوند.

علائم کشیدگی تاندون چیست؟

درد، ضعف و گرفتگی عضلانی، تورم، محدودیت در حرکت‌دادن عضو آسیب‌دیده و اسپاسم عضلانی رایج‌ترین علائم کشیده‌شدن تاندون هستند.

پزشک متخصص پس از تشخیص نوع بافت صدمه‌دیده روش درمانی مناسب را، که اغلب شامل روش‌های توانبخشی است، توصیه می‌کند. کاهش التهاب و تورم، محافظت از ناحیه دردناک و کاهش فشار روی عضو درگیر مشکل، از طریق آتل‌بندی یا گچ‌گرفتن، اهدافی است که حین درمان دنبال می‌شود.

• تاندون اکسنتسور

به‌طور کلی در بدن دو نوع تاندون هست: تاندون فلکسور و تاندون اکستنسور.

تاندون‌های فلکسور با سفت‌شدن به کشیدن استخوان کمک می‌کنند. مثلا هنگام مشت‌کردن دست این نوع تاندون درگیر می‌شود.

نوع دوم برای حرکت اعضای بدن رو به بیرون به‌کار می‌روند. هنگامی که روی انگشتان پا می‌ایستید یا انگشتان خود را صاف می‌کنید توانایی این کشش به واسطه حضور تاندون‌های اکستانسور است. مانند همه انواع تاندون کشش یا فشار بیش از حد روی اکستانسور منجر به آسیب می‌شود. درد و التهاب متداول‌ترین علائم این گونه آسیب‌ها است.

پیشگیری از آسیب تاندون

صدمات اغلب زمانی رخ می‌دهد که به طور ناگهانی شدت و مدت‌زمان فعالیت‌های خود را افزایش دهید یا حرکتی را به‌طور مستمر تکرار کنید. بسیاری از این صدمه‌ها با گرم‌کردن بدن، نرمش‌های کششی و مراقبت‌هایی که در ادامه توضیح می‌دهیم قابل پیشگیری هستند.

1- تناسب اندام را هدف بدانید

داشتن برنامه تناسب اندام متعادل احساس بهتری به ما می‌دهد. تمرینات قلبی عروقی، ورزش‌های قدرتی و انعطاف‌پذیری، علاوه‌بر بدن، از سلامت روح و روان محافظت می‌کند. البته همان اندازه که تحرک بیشتر برای شما ضروری است، احتیاط و توجه به اجرای درست حرکات هم اهمیت دارد.

چه فردی با فعالیت و تحرک زیاد باشید، چه کم‌تحرک بدن شما همواره در معرض آسیب‌های شدید است. بنابراین تمرین و ورزش را زیر نظر مربی یا فیزیوتراپیست انجام دهید.‌

2- پیش از ورزش بدن خود را گرم کنید

گرم‌کردن، حتی قبل از انجام حرکت‌های کششی ضروری است. چند دقیقه در جا بدوید و چند نفس عمیق بکشید. تکرار همین حرکات ساده ضربان قلب و جریان خون را افزایش می‌دهد و باعث شل‌شدن عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و مفاصل می‌شود.

3- به اندازه کافی آب بنوشید

نوشیدن آب از کم‌آب‌شدن بدن و گرمازدگی جلوگیری می‌کند. بهتر است 15 دقیقه قبل از ورزش و بعد از سردکردن بدن آب بنوشید. هنگام ورزش هم نوشیدن آب، هر بیست دقیقه یک‌بار، به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند.

4- سردکردن به اندازه گرم‌کردن مهم است

در آخرین مرحله از فعالیت ورزشی باید بدن را سرد کنید. مدت زمان این کار باید دو برابر زمان گرم‌کردن باشد. بنابراین پیش از توقف کامل چند حرکت آهسته انجام دهید تا بدن فرصت یابد به حالت عادی برگردد.

5- حرکات کششی را فراموش نکنید

پیش از رسیدن بدن به حالت تنش عضلانی، مثل پریدن، بلند کردن جسم سنگین و… چند حرکت کششی ساده انجام دهید. توجه داشته باشید که نباید کشش را تا رسیدن به احساس درد ادامه دهید. نکته دیگر اینکه هرگز روی ماهیچه‌هایی که کاملا کشیده شده‌اند جهش نکنید.

6- از تجهیزات مناسب استفاده کنید

کفش‌های ورزشی فرسوده، لباس‌های تنگ که اجازه حرکت‌ آزادانه به بدن نمی‌دهند و لباس‌هایی با الیاف صنعتی که مانع تنفس پوست و آزادشدن گرمای بدن هستند می‌تواند به مفاصل، تاندون‌ها و به‌طور کلی بدن آسیب بزند.

7- برنامه ورزشی منظم داشته باشید

برنامه حرفه‌ای باید براساس توانایی بدن شما تنظیم و به‌طور مستمر اجرا شود. حتما روزهایی برای استراحت در نظر بگیرید.

روزی نیم‌ساعت ورزش بهتر از وعده‌های سنگین و طولانی‌مدت ورزشی است. در روزهای پرمشغله با 10 دقیقه ورزش هم می‌توانید بدن خود را آماده و قوی نگه دارید.

آیا ترمیم تاندون امکان‌پذیر است؟

تاندون آسیب‌دیده، ضعیف و دردناک به شکل جدی حرکت شما را محدود می‌کند. هر چه به درد بی‌توجهی کنید مشکل پیچیده‌تر می‌شود. تاندونی که دچار آسیب و پارگی شده ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. یکی از مهارت‌های جراح ارتوپدی ترمیم تاندون از طریق عمل جراحی است.

بعد از عمل برای رسیدن به بهبودی کامل پزشک متخصص به شما برنامه مراقبتی می‌دهد. برنامه‌ای که اغلب شامل رژیم غذایی مناسب، مصرف داروهای ضد درد و التهاب، حرکات ورزشی و فیزیوتراپی است.

علل آسیب های تاندونی و زمان مراجعه به دکتر

آسیب تاندون دلایل رایجی دارد. گرم‌نکردن بدن پیش از ورزش، صدمات ورزشی، انجام نادرست حرکت و تمرین‌های ورزشی، حرکات مکرر و بیش از اندازه، اختلالات متابولیک و استفاده از تجهیزات ورزشی نامناسب شایع‌ترین علل آسیب تاندون هستند.

در بخش‌های قبلی به علائم انواع آسیب‌دیدگی تاندون اشاره کردیم. با مشاهده این علائم می‌توانید احتمال دهید مشکلی پیش آمده که نیاز به معاینه متخصص دارد. به‌طور کلی اگر در یکی از مفاصل خود احساس درد شدید و ضعف داشتید یا تکان‌دادن عضوی از بدن دردناک و آزاردهنده شد باید به پزشک مراجعه کنید.

راه‌های تشخیص آسیب تاندون

به‌طور معمول پزشک متخص و جراح ارتوپد برای تشخیص آسیب‌دیدگی و میزان شدت آن معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. بسیاری از موارد با معاینه اولیه تشخیص داده می‌شود. بااین‌حال گاهی برای اطمینان نیاز به آزمایش‌های بیشتر، سونوگرافی یا اسکن MRI هست.

پزشک جراح ارتوپد و مفاصل، دکتر حسن براتی، با تیم حرفه‌ای و باتجربه آمادگی این را دارند که هر گونه آسیب و مشکل در نواحی اسکلتی و حرکتی را درمان کنند. روش درمانی براساس نوع مشکل و شدت پیچیدگی آن انتخاب می‌شود. استفاده از دانش روز دنیا و بهره‌مندی از پیشرفته‌ترین تجهیزات پزشکی از مزایای کلینیک دکتر براتی است.

راه های درمان و ترمیم تاندون

بیایید پیش از بررسی راه‌های درمانی نگاهی به فرایند ترمیم بافت آسیب‌دیده بدن بیاندازیم. هنگامی که تاندون دچار مشکل می‌شود چند اتفاق در بدن شما رخ می‌دهد.

مثل هر شرایط اضطراری دیگر سیستم حیاتی بخش آسیب‌دیده به کار می‌افتد. فعال‌شدن و تجمع پلاکت‌ها و رشته‌های کلاژنی خون را لخته می‌کند. بدن وارد فاز دفاعی می‌شود و با ملتهب‌کردن محل آسیب از خونریزی بیشتر و عفونت پیشگیری می‌کند.

گلبول‌های سفید برای از بین بردن میکروب‌های احتمالی وارد محل می‌شوند. قرمزشدن پوست، گرم و دردناک‌شدن آن هم نشانه این تغییرات است. پس از این مرحله سلول‌ها شروع به تکثیر می‌کنند و محل زخم را می‌پوشانند. بافت جدید به‌آرامی جایگزین می‌شود و بازسازی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که عضو صدمه‌دیده قدرت اولیه خود را بازیابد.

پس از مرور این روند بهتر می‌توانید درک کنید چه کارهایی برای تسریع درمان موثر هستند.

• مصرف دارو با تشخیص پزشک متخصص

نقش دارو در درمان مشکلات تاندون اغلب محدود به تسکین درد و کاهش تورم و التهاب می‌شود. آسیب‌های خفیف با استراحت، روش‌های توانبخشی یا تزریق داروی ضد التهاب بهبود می‌یابد. بااین‌حال موارد شدیدتر نیاز به جراحی دارد.

دارو کمک می‌کند در فرایند بهبودی احساس بهتری داشته باشید و کمتر در معرض خطر عفونت یا عوارض احتمالی قرار بگیرید.

• اهمیت تغذیه بر سلامت تاندون‌ها

برای رسیدن به سلامتی نیاز به ویتامین‌ها و موادی باارزش غذایی بالا دارید. ممکن است پزشک قرص‌های مکمل و ویتامینه‌ تجویز کند، اما هیچ‌کدام جایگزین غذاهای مقوی و تازه نمی‌شود. ویتامین‌های A ، B ، C و D، E، منیزیم، روی، کلسیم، روغن ماهی و مواد مغذی میکروآرژنین و گلوتامین برای کلاژن‌سازی، ترمیم و تقویت بافت صدمه‌دیده ضروری هستند.

• ورزش‌های موثر در بهبود وضعیت تاندون‌های بدن

تاندون در مقایسه با ماهیچه فعالیت کمتری دارد. بنابراین تقویت آن با تمرین‌های ورزشی نسبت به تقویت عضلات کمی دیرتر جواب می‌دهد. در برخی موارد روند بهبودی تا 6 ماه زمان نیاز دارد. در این مدت باید به برنامه ورزشی توصیه‌شده توسط پزشک یا فیزیولوژیست پایبند بمانید.

• عمل جراحی

ترمیم تاندون گاهی مستلزم جراحی است. حین جراحی پزشک متخصص برش کوچکی در نزدیکی محل آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. اندازه برش متناسب با ضخامت تاندون است. برای ترمیم پارگی هم ممکن است نیاز به بخیه باشد.

پس از عمل درمان ادامه دارد و همچنان نیازمند مراقبت‌، معاینه و بررسی روند بهبودی هستید. بنابراین به‌موقع در جلسات معاینه بعد از عمل حاضر شوید.

بخوانید تا بیشتر بدانید:
💉 جراحی شانه چه زمانی پیشنهاد می شود؟ 💉

مشکلات احتمالی بعد از جراحی ترمیم تاندون

روند درمان پس از جراحی مدتی طول می‌کشد. زیرا تاندون ترمیم‌شده تا زمانی که استقامت پیشین خود را به دست آورد همچنان ضعیف است. این زمان بسته به شدت و محل آسیب می‌تواند متغیر باشد. بنابر نظر پزشک ممکن است شش تا هفت هفته بعد از عمل بتوانید فعالیت‌های سبک را به‌تنهایی انجام دهید. اما از سرگیری ورزش یا فعالیت سنگین به استراحت بیشتری نیاز دارد.

همچنین پزشک روش‌های توانبخشی مانند استفاده از اسپلینت برای محافظت از تاندون‌ها را توصیه کند. بعلاوه انجام حرکت‌های تمرینی و فیزیوتراپی نیز، مانع از چسبندگی تاندون‌ ترمیم‌شده به بافت‌های مجاور می‌شود.

درمان مشکلات تاندون و مفاصل زیر نظر متخصص استخوان و مفصل

در این پست درباره ترمیم تاندون، به‌عنوان بافت محکم اما آسیب‌پذیر بدن، توضیح دادیم. دیدید که عوامل متعددی سبب صدمه تاندون می‌شود و روش‌های درمان، از جمله نیاز به جراحی تاندون، باید توسط پزشک متخصص باتجربه انتخاب شود.

دکتر حسن براتی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، جراح استخوان و مفاصل و فوق تخصص شانه و آسیب‌های ورزشی با تیم حرفه‌ای مجرب و امکانات مجهز به درمان مشکل شما کمک می‌کنند. از جمله خدمات کلینیک دکتر براتی امکان نوبت‌دهی 24 ساعته است. شما عزیزان می‌توانید از طریق تماس با شماره‌های موجود در وب‌سایت یا به‌صورت آنلاین وقت ملاقات رزرو کنید.

علاوه‌بر این در مقالات سایت دکتر حسن براتی اطلاعات بیشماری درباره سیستم اسکلتی-حرکتی بدن و روش‌های مراقبتی با هدف آگاهی‌رسانی به هموطنان عزیز تهیه جمع‌آوری و منتشر شده است، امیدواریم مطالعه آن‌ها برایتان مفید واقع گردد.