آسیب رباط صلیبی قدامی(ACL) یک آسیب شایع، ترسناک و تکرار شونده برای ورزشکاران است. هنگامی که یک ورزشکار ACL خود را پاره می کند، معمولاً زانو احساس ناپایداری کرده و انجام حرکات ورزشی برای فرد سخت می‌شود. در حالی که این ممکن است مانع از شرکت در تمام ورزش‌ها نشود، اما هنگام تلاش برای انجام بسیاری از ورزش‌ها مانند فوتبال، والیبال و بسکتبال، مشکلات قابل توجهی برای فرد ایجاد می‌شود.
می‌توان گفت احتمال پارگی مجدد رباط صلیبی قدامی (ACL) بعد از عمل جراحی بسیار کم است. اما اگر بر حسب اتفاق رباط صلیبی شما دوباره پاره شد، لازم است که فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. بدون درمان، پارگی ACL می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند بی‌ثباتی مفصل و درد دائمی برای شما شود.
آیا امکان پارگی مجدد رباط صلیبی بعد از عمل وجود دارد؟
شاید برای شما هم این سوال پیش امده باشد که احتمال پارگی رباط بعد از عمل چقدر است؟ برای رسیدن به جواب این سوال باید بدانید که جراحی بازسازی رباط صلیبی قدامی یا ACL رباط آسیب دیده را ترمیم نمی‌کند، بلکه یک رباط جدید با استفاده از سایر بافت‌های ساق پا (اغلب تاندون کشکک یا تاندون همسترینگ) ایجاد می‌کند. همچنین یک زانو ناپایدار می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. به این دلایل، بسیاری از ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران جوان، جراحی بازسازی ACL را برای ساخت رباط جدیدی که مفصل زانو را تثبیت کند، انتخاب می‌کنند.
با تمام این‌ها، بازهم احتمال دچار شدن به عوارض احتمالی جراحی ACL که از جمله آن‌ها پارگی مجدد رباط جدید است، وجود دارد اما رخ دادن آن به متغیرهای مختلفی از جمله سن فرد، شدت ورزش و نوع جراحی انجام شده بستگی دارد. مطالعات نشان داده که احتمال پارگی مجدد ACL پس از جراحی بسیار کم بوده و بین ۲ تا ۱۰ درصد متغیر است. . این جراحی اغلب موفقیت‌آمیز است و با فرض انجام توانبخشی مناسب پس از جراحی، بیشتر ورزشکاران می توانند دوباره به ورزش حرفه‌ای بازگردند. در ادامه این مقاله از سایت دکتر براتی به بررسی هر کدام از این دلایل پرداخته و راه‌های جلوگیری از آسیب مجدد رباط صلیبی را بررسی خواهیم کرد.
دلایل رایج پارگی مجدد رباط صلیبی قدامی (ACL)
‣ عوامل مرتبط به روند جراحی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های موفقیت جراحی ACL این است که چگونه پیوند در داخل مفصل زانو قرار گرفته است. هر روش جراحی با دقت یکسانی انجام نمی‌شود و متغیرهایی وجود دارند که اگر ACL جدید به درستی در جایگاه خود قرار نگیرد، می‌تواند در آینده منجر به مشکلاتی برای بیمار شود. پزشک باید از قبل، عملکرد رباط صلیبی را بررسی کند، تا رباط جدید را در مکان مناسب قرار گیرد. موقعیت نادرست پیوند می‌تواند منجر به مکانیک غیر طبیعی مفصل و افزایش احتمال آسیب مجدد شود. پس پیدا کردن یک جراح ارتوپد مانند دکتر حسن براتی که تجربه بالایی در جراحی رباط صلیبی قدامی دارد و از روش‌های درمانی روز دنیا برای درمان بیماران خود کمک می‌گیرد، از اهمیت بالایی برخوردار است.
یکی دیگر از عوامل مرتبط به جراحی که در نتیجه نهایی اثرگذار است، اندازه واقعی پیوند مورد استفاده برای ایجاد ACL جدید است. امروزه تحقیقات درمانی نشان داده که ۱– پیوندهای کوچکتر دوام کمتری نسبت به پیوندهای بزرگتر دارند و ۲– پیوندهای اهداکننده مخصوصا برای بیماران جوان، خطر پارگی مجدد بیشتری نسبت به بافت خود بیمار دارند.
‣ عوامل مرتبط به روند درمان و توانبخشی
توانبخشی مناسب پس از جراحی ACL برای موفقیت نهایی بسیار مهم است. پیوند جدید نه تنها باید به بخشی از زانوی شما تبدیل شود بلکه باید قدرت عضلانی طبیعی خودش را بازیابی کنید تا مطمئن شوید که از زانو به خوبی محافظت می‌شود. از آنجایی که این فرآیند زمان‌بر است، انجام فعالیت‌های بیش از حد سنگین و زودهنگام در دوره توانبخشی، می‌تواند منجر به آسیب یا پارگی مجدد رباط صلیبی شود.
زمان ادغام پیوند در هر فرد متفاوت است، اما اکثر جراحان توصیه می‌کنند که حداقل ۶ ماه پس از جراحی با استفاده از اتوگرافت (بافت خود شما) و ۹ ماه پس از جراحی آلوگرافت (بافت دهنده خارجی) مراقب زانوهایتان بوده و توانبخشی انجام دهید.
عامل مهم دیگر پس از جراحی، بازیابی عملکرد طبیعی ماهیچه‌های کل اندام است. بخشی از بهبودی پس از جراحی؛ اصلاح هر گونه مشکل ضعف عصبی عضلانی برای جلوگیری از احتمال آسیب در آینده است که ممکن است دلیل آسیب اولیه رباط صلیبی هم بوده باشد.
در نهایت ارزیابی‌های بازگشت به بازی (Return to play)، برای تایید اینکه ورزشکار قدرت و ثبات کافی برای بازگشت ایمن به ورزش را به دست آورده است، بخش مهمی از روند بهبود پس از جراحی برای به حداقل رساندن خطر آسیب دوم است.
‣ عوامل مرتبط به شخص بیمار
برخی از جنبه‌های جراحی رباط صلیبی ACL و خطر پارگی مجدد وجود دارند که شما نمی توانید تاثیر خاصی روی آن داشته باشید، مثلا: افراد جوان و ورزشکاران ورزشهای پرخطر که شامل برش و چرخش زیادی هستند، احتمال بالایی برای پارگی مجدد ACL خود پس از جراحی دارند. همچنین تحقیقات اماری نشان داده است که ورزشکاران زیر ۲۵ سال که بعد از جراحی به ورزش حرفه‌ای باز می‌گردند، نسبت به سایرین، بیشتر مستعد پارگی مجدد رباط صلیبی هستند.
پس همانطور که متوجه شدید در مورد عواملی مانند سن یا نوع ورزش که انجام می‌دهید، کار خاصی از شما برنمی‌آید، اما جراح و درمانگر شما باید قبل از هر تصمیمی از این موقعیت‌ها آگاه باشند و بداند یک ورزشکار جوان ممکن است در معرض خطر بالایی برای آسیب دیدگی مجدد به ACL خود باشد. در این صورت می‌تواند توانبخشی و مراقبت‌های بعد از عمل را بر این اساس تنظیم کند تا احتمال آسیب مجدد به رباط صلیبی را به حداقل برساند.
← علت پارگی مجدد رباط صلیبی از زبان دکتر حسن براتی:
لقی زانو بعد از عمل رباط صلیبی نشانه چیست؟
لق زانو پس از عمل رباط صلیبی نشانه‌ای از وجود مشکلات در زانو درمان شده است و حتی می تواند یکی از نشانه‌های پارگی مجدد رباط صلیبی باشد. در ادامه، چندین علت ممکن برای لق زانو بعد از عمل رباط صلیبی آورده شده است با اینحال اگر لقی زانو پس از عمل رباط صلیبی را تجربه می‌کنید، بهتر است در اسرع وقت با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما با بررسی و ارزیابی وضعیت، می‌تواند دلیل لق زانو را تشخیص داده و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.
- التهاب: لق زانو پس از عمل رباط صلیبی ممکن است ناشی از التهاب در محل عمل باشد. این التهاب معمولاً با درد، تورم و قرمزی همراه است.
- تشکیل عدم تعادل عضلانی: بعد از عمل رباط صلیبی، عضلات پیرامون زانو ممکن است ضعیف شده و ناهماهنگی داشته باشند. این موضوع می‌تواند منجر به لق زانو شود.
- عوارض جراحی: برخی مشکلات مربوط به عمل جراحی رباط صلیبی به عنوان مثال؛ عفونت، تشکیل خونریزی داخلی، تشکیل ترشحات مفصلی یا قطع زخم می‌توانند باعث لق زانو شوند.
- ترمیم ناکامل: در برخی موارد، ترمیم رباط صلیبی ناکامل است و ممکن است لقی زانو تا زمان بهبودی کامل ادامه داشته باشد.
- پارگی مجدد رباط صلیبی: یکی از نشانه‌های پارگی مجدد رباط صلیبی زانو بعد از عمل لق زدن زانو است پس ساده از ان عبود نکرده و حتما پزشک ارتوپد را در جریان روند بهبودی خود قرار دهید.
برای کاهش احتمال پارگی مجدد چه کاری می‌توان انجام داد؟
- رعایت توصیه‌های جراح و پروتکل توانبخشی ضروری است. عمل به توصیه‌های پزشک متخصص تضمین می‌کند که زانوی شما به درستی بهبود می‌یابد و عضلات اطراف آن قوی‌تر می‌شوند.
- باید از فعالیت‌های پرتحرک و سایر فعالیت‌هایی که فشار زیادی بر درد زانو های شما وارد می‌کنند، اجتناب کنید. پس هنگام انجام فعالیت‌هایی که شما را در معرض خطر پارگی مجدد رباط صلیبی قرار می‌دهد، حتما با پزشک خود در مورد استفاده از زانوبند مشورت کنید.
با رباط صلیبی پاره می‌توان راه رفت؟
همانطور که دانستید، رباط صلیبی پاره یک آسیب جدی به زانو است و معمولاً نیاز به مراقبت و درمان سریع پزشکی دارد. در بسیاری از موارد، برای ترمیم کامل رباط صلیبی پاره، عمل جراحی لازم است. اما در صورتی که فرد توانایی تحمل درد و نیز استحکام کافی در سایر رباط‌ها و عضلات زانو را داشته باشد، می‌تواند به صورت محدود و با کمک روش‌های فیزیوتراپی و استفاده از لوازم و کمک‌های ایمنی، به راه رفتن عادی و روزمره بعد از پارگی رباط صلیبی هم ادامه دهد.
با این حال، تصمیم نهایی در مورد ادامه فعالیت‌های روزمره و ورزشی برای افراد با رباط صلیبی پاره باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی گرفته شود. هر فرد و شرایط بالینی خاصی دارد و نیاز به ارزیابی دقیق و بررسی توسط پزشک دارد تا تصمیم مناسبی برای درمان و بازگشت به فعالیت‌های روزمره یا ورزشی بعد از پارگی مجدد رباط صلیبی یا درمان آن اتخاذ شود.
عوامل خطر را بشناسید و توانبخشی را بهینه کنید
آسیب رباط صلیبی یکی از شایع‌ترین و پرتکرارترین آسیب‌های ورزشی بین ورزشکاران ورزشهای پرتحرک و سنگین است. درمان آن به روش جراحی عموما موفقیت آمیز است و حتی امکان برگشت فرد به ورزش حرفه ای را فراهم می‌کند اما همه چی به اینجا ختم نمی‌شود، شما به عنوان فردی که قبلا آسیب دیده و درمان شدید باید همیشه گوش به زنگ آسیب مجدد باشید. نکته اصلی این است که بدانید آیا جنبه‌هایی از بهبودی شما وجود دارد که شما را در موقعیتی قرار می‌دهد که احتمال آسیب مجدد به رباط صلیبی را افزایش دهد؟ پس اگر در معرض خطر بیشتری برای آسیب دیدگی مجدد ACL خود هستید، مطمئن شوید که توانبخشی شما بهینه شده است تا اطمینان حاصل شود که هر کاری که برای جلوگیری از پارگی مجدد رباط صلیبی انجام می‌دهید، حساب شده و متمرکز است.
عوامل دیگری چون نوع و شدت ورزش، موقعیت و جایگاه حرفه‌ای، پرخاشگری و هیجان ورزشکار و میزان تماسی که با عضو آسیب دیده رخ می‌دهد باید توسط آسیب‌شناس و پزشک ورزشی بررسی شده و در برنامه درمان و توانبخشی در نظر گرفته شود.
سوالات متداول شما
اگر رباط صلیبی دوباره پاره شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر رباط صلیبی قدامی (ACL) خود را دوباره پاره کنید، مطمئناً به جراحی دیگری برای درمان آن نیاز خواهید داشت. پس در با اینکه بازگشت به ورزش پس از انجام بازسازی ACL امکان پذیر است، اما همچنان خطر آسیب مجدد زانو وجود دارد.
با رباط صلیبی پاره شده می‌توان راه رفت و ورزش کرد؟
پارگی رباط صلیبی در روزهای اول با تورم، درد و لقی زانو همراه است اما بعد از چند روز که درد فروکش کرد، بیمار فکر می‌کند. اکثر بیماران می توانند الگوی راه رفتن طبیعی خود را حتی با پارگی کامل رباط صلیبی بدست آورند اما در نهایت هنگام تلاش برای انجام بسیاری از ورزش‌ها مانند فوتبال، والیبال و بسکتبال، مشکلات قابل توجهی برای فرد ایجاد می‌شود.
آیا پارگی رباط صلیبی باعث آرتروز می‌شود؟
پارگی ACL یک ضربه بزرگ به مفصل زانو است. در نتیجه در اثر آن، فرد بیمار مستعد ابتلا به آرتروز زانو خواهد بود.