تشخیص و درمان شکستگی لگن در سالمندان

با بالارفتن سن ریسک بروز صدمات و آسیب‌های جسمانی نیز افزایش پیدا می‌کند یکی از شایع‌ترین این آسیب‌ها، خطر شکستگی لگن در سالمندان است که غالبا در سنین 65 سال به بعد مشاهده می‌شود. در بروز این عارضه دردناک عوامل متعددی دخالت دارد که شاید مهم‌ترین آن‌ها را بتوان ساختار بسیار ضعیف استخوان‌ها در افراد مسن دانست. شوربختانه در بیشتر مواقع درمان شکستگی لگن درسالمندان تنها با انجام جراحی انجام می‌پذیرد. ضمن اینکه در موارد محدودی هم می‌توان با کمک دارو یا فیزیوتراپی می‌توان امید به بهبود و درمان شکستگی لگن در سالمندان داشت.

اینکه شکستگی لگن در سالمندان چیست و در اثر چه عواملی رخی می‌دهد، موضوعی حیاتی است که همه ما بایستی اطلاعات کافی درباره آن داشته باشیم. ما در این نوشتار هرآنچه درباره شکستگی لگن در سالمندان و روش‌های درمان آن می‌دانیم در اختیار شما خواهیم گذاشت. بنابراین اگر مایلید دانستنی‌های خود را در این حوزه ارتقا دهید، همراه ما باشید.

شکستگی لگن در سالمندان چه زمانی اتفاق می افتد؟

وقتی صحبت از شکستگی لگن در سالمندان می‌شود، منظور شکستگی یکی از استخوان‌های ران، مفصل ران، حلقه لگنی یا استابولوم است. ریسک تجربه این نوع شکستگی غالبا با دخالت عوامل و فاکتورهای زیر در افراد 65 سال به بالا شدت پیدا می‌کند.

‣ جنسیت

یکی از اطلاعات آماری جالب درخصوص شکستگی لگن در سالمندان این است که زنان سه برابر مردان بیشتر این عارضه جسمانی را تجربه می‌کنند. دلیل این نابرابری را هم می‌توان یائسگی و کاهش ترشح هورمون‌های مهم در زنان دانست.

‣ سن

شکستگی لگن عارضه‌ای است که در هر سنی می‌تواند رخ دهد؛ بااین‌حال افراد مسن به دلیل ضعف بینایی، عدم تعادل و ابتلا به بیماری‌های مختلف بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض خطر شکستگی لگن هستند.

‣ ابتلا به بیماری‌های مختلف

از تاثیر بیماری‌های مختلفی که افراد مسن به آن مبتلا هستند در زمین‌خوردن سالمندان نباید غفلت ورزید. بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت، سکته مغزی، پارکینسون و نوروپاتی از جمله فاکتورهایی هستند که مستقیما در آسیب‌دیدگی سالمندان دخالت دارند.

‣ مصرف دارو

تقریبا هیچ سالمندی را پیدا نمی‌کنید که دوره سالمندی خود را بدون مصرف دارو سپری کند. عوارض برخی از این داورها پوکی استخوان یا ضعف و سرگیجه است که هر دو حالت ذکرشده را می‌توان از جمله عوامل موثر در آسیب‌دیدگی یا زمین‌خوردن سالمندان دانست.

‣ بی‌تحرکی

مادر تمام بیماری‌ها و صدمات جسمانی بی‌تحرکی و عدم ورزش است. اولین پیامد بی‌تحرکی هم ضعیف‌شدن عضلات و استخوان‌هاست که با یک ضربه کوچک و جزئی دچار آسیب و صدمه می‌شود.

‣ رژیم غذایی نادرست

نداشتن رژیم غذایی مغذی (برنامه غذایی فاقد کلسیم و ویتامین D) و ابتلا به بیماری‌های تغذیه‌ای را می‌توان یکی دیگر از فاکتورهای موثر در بروز شکستگی‌های لگن دانست. آنورکسیا و بولیمیا دو بیماری تغذیه‌ای هستند که خطر پوکی استخوان را در افراد مسن به شدت افزایش می‌دهند.

‣ مصرف الکل و دخانیات

از دیگر فاکتورهای موثر در شکستگی لگن در سالمندان مصرف الکل و دخانیات است. معمولا دخانیات و الکل با ایجاد اختلال در فرآیند استخوان‌سازی خطر شکستگی لگن را در افراد افزایش می‌دهد.

‣ اختلالات تیروئیدی یا اختلال در روده

در میان تمام عوامل ذکرشده اسکار مهم‌ترین، جدی‌ترین و اساسی‌ترین عامل در بروز شکستگی لگن در سالمندان به پوکی استخوان در آن‌ها تعلق دارد. اختلالاتی نظیر پرکاری تیروئید یا کاهش جذب ویتامین D و کلسیم از جمله مواردی هستند که پوکی استخوان در افراد سالمند را به شدت افزایش می‌دهند.

علت شکستگی لگن در سالمندان

سالانه هزاران هزار نفر سالمند در سراسر دنیا دچار شکستگی لگن می‌شوند. غالبا متداول‌ترین علت این شکستگی‌ها یک زمین‌خوردگی است. در مواردی که افرد سالمند دچار نارسایی استخوان نظیر پوکی استخوان شده باشد یک ضربه جزئی یا فشار کوچک می‌تواند منجر به شکستگی لگن شود.

در سایر موارد عواملی مانند سقوط ار ارتفاع یا تصادفات و سانحه‌های رانندگی را می‌تواند از دیگر علل موثر در شکستگی لگن دانست. این عامل در هر سنی می‌تواند منجر به بروز آسیب جسمانی شود.

تشخیص علائم شکستگی لگن در سالمندان

فرآیند تشخیص شکستگی لگن در سالمندان غالبا با علائم و نشانه‌‌هایی که افراد تجربه می‌کنند آغاز می‌شود. معمولا شکستگی لگن در دو حالت پایدار یا ناپیدار رخ می‌دهد. حالت پایدار شکستگی لگن زمانی است که تنها با یک شکستگی در ساختار لگن روبه‌رو باشیم. اما شکستگی ناپایدار به وضعیتی اطلاق می‌شود که دو یا چند شکستگی در ناحیه لگن رخ داده باشد و استخوان‌ها از محل قرارگیری خود خارج شده باشند.

معمولا نشانه‌های هر دو نوع شکستگی با هم متفاوت است؛ در شکستگی لگن از نوع پایدار غالبا افراد نشانه‌ها و علائم زیر را تجربه می‌کنند:

• بروز حساسیت به لمس و درد لگن و کشاله ران (معمولا این نشانه با تحرک افراد بیشتر احساس می‌شود)
• کبودی و تورم روی استخوان‌های لگن
• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن در ناحیه تناسلی یا بالای ران
• درد موجود در لگن به هنگام نشستن یا اجابت مزاج
• کبودی در کشاله ران یا پرینه
• خونریزی واژینال در زنان و کبودی کیسه بیضه در مردان

شکستگی ناپایدار را می‌توان در مقایسه با نوع پایدار یک نوع آسیب بسیار جدی و پرخطر دانست. این نوع شکستگی غالبا با خونریزی‌های بسیار شدید خارجی و داخلی، درد و شوک بسیار زیاد، افت ناگهانی فشار، بروز کبودی در نواحی مختلف و رنگ‌پریدگی و بی‌هوشی همراه است.

در مواردی که علائم و نشانه‌های ذکرشده در بالا در فرد سالمند ظاهر شود، پزشک معالج به راحتی شکستگی لگن در بیمار را تشخیص می‌دهد. بااین‌حال برخی از شکستگی‌ها با علائم کمتری همراه هستند که در این صورت عکس‌برداری با اشعه ایکس یا اسکن استخوانی می‌توانند روش‌های مفیدی برای تشخیص دقیق‌تر نوع شکستگی یا آسیب باشند.

روش های درمان شکستگی لگن در سالمندان

درمان شکستگی لگن در سالمندان بستگی زیادی به نوع و شدت شکستگی، وضعیت بدنی بیمار و میزان جابه‌جایی استخوان‌ها دارد. معمولا روش‌های درمان شکستگی لگن در سالمندان را می‌توان به دو دسته روش‌های جراحی و غیرجراحی تقسیمم کرد.

↫ غیر جراحی

از روش‌های غیرجراحی زمانی در درمان شکستگی لگن در سالمندان استفاده می‌شود که آسیب بسیار خفیف و جزئی و شکستگی از نوع پایدار باشد. معمولا متخصص ارتوپد برای کاهش درد شکستگی استخوان و تورم و دیگر علائم آزاردهنده این نوع شکستگی از یکی از روش‌های زیر کمک می‌گیرد:

• استفاده از ابزارهای کمکی نظیر واکر، عصا یا ویلچر
• تجویز داروهای ضدانعقاد جهت تسکین درد و جلوگیری از لخته‌شدن خون
• استفاده از تکنیک‌های دستی یا تمرینات درمانی فیزیوتراپی جهت کاهش درد و تنش، بهبود دامنه حرکتی و افزایش قدرت ماهیچه‌ها و عضلات
• استفاده از تکنیک‌هایی همچون تحریک الکتریکی، کمپرس یخ، لیزردرمانی یا فراصوت به منظور کاهش التهاب و افزایش توان حرکتی در افراد
• تجویز برنامه‌ای منظم و مدون از تمرینات بدنی کششی و تقویتی

↫ جراحی

برخلاف سایر عارضه‌های جسمانی در درمان شکستگی لگن در سالمندان جراحی حرف اول را می‌زند. این روش به ویژه زمانی که با یک نوع شکستگی ناپایدار مواجه هستیم نیز اولویت بیشتری پیدا می‌کند. هدف اصلی از انجام جراحی شکستگی استخوان لگن هم تثبیت قطعات استخوانی در موقعیت مکانی صحیح است.

انتخاب نوع جراحی با نظر و تخصص جراح ارتوپد انجام می‌پذیرد. معمولا روش جراحی بستگی زیادی به الگوی شکستگی و میزان آسیب به‌وجود آمده در فرد دارد. روش‌های متداول جراحی شکستگی لگن عبارتند از:

‣تثبیت داخلی استخوان لگن

یکی از روش‌های رایج جراحی شکستگی لگن تثبیت داخلی است. در این روش متخصص ارتوپد تلاش می‌کند ابتدا قطعات جداشده استخوان را در موقعیت مکانی خودش قرار دهد سپس با کمک ابزارهایی همچون صفحات فلزی و پیچ آن‌ها در کنار هم ثابت نگاه دارد.

‣تثبیت خارجی استخوان لگن

روش دیگر در جراحی استخوان لگن استفاده از فیکساتور خارجی برای تثبیت استخوان‌های آسیب‌دیده است. در این روش جراح ارتوپد ابتدا پیچ‌هایی را با ایجاد برش روی سطح پوست وارد بدن می‌کند. سپس پیچ‌ها با قرارگیری در دو طرف لگن و با اتصال به فیبر کربنی منجر به قرارگیری استخوان‌ها در موقعیت مکانی صحیح می‌شوند.

‣کشش اسکلتی

کشش اسکلتی نیز از دیگر روش‌های درمان شکستگی لگن رد سالمندان با کمک جراحی است. در این روش جراح از قرقره و وزنه‌های مختلف برای ترازکردن استخوان‌های لگن استفاده می‌کند. کشش اسکلتی اغلب بلافاصله پس از آسیب استفاده شده و بعد از انجام جراحی نیز برداشته می‌شود. در طول کشش اسکلتی پین‌های فلزی در استخوان ران یا ساق پا گذاشته می‌شود تا به قرارگیری استخوان‌ها در موقعیت صحیح کمک کنند. در مواردی این روش می‌تواند منجر به کاهش درد نیز در بعضی از افراد سالمند شود.

پیامدهای شکستگی لگن در سالمندان و پیشگیری از آن

هر عارضه‌ی جسمانی عموما با عوارض و پیامدهایی همراه است. شکستگی لگن در سالمندان نیز از این قاعده مستثنی نیست. به‌ویژه که گروه سنی مخاطب این نوع عارضه غالبا سالمندان با ناتوانایی‌های مختلف جسمانی هستند و همین امر زمینه را بروز عوارض بیشتر فراهم می‌کند.

شایان ذکر است که پیامدهای این عارضه بستگی زیادی به شدت و نوع آسیب و توانایی بدنی فرد بیمار دارد. گاهی این شکستگی‌ها آنقدر شدید است که فرد از انجام ساده‌ترین کارهای روزانه هم عاجز است. به‌طور کلی پیامدهای جدی و خطرناک شکستگی لگن در افراد سالمند فهرستی از موارد زیر است که مواردی از آن‌ها بلافاصله بعد از آسیب به سراغ افراد می‌آید و تعدادی از آن‌ها بعد از شکستگی‌های ناپیدار و طی چند هفته تا چند ماه بعد در افراد ظاهر می‌شود.

• بروز عفونت و خونریزی بلافاصله بعد از آسیب
• بروز آسیب به اندام‌های داخلی
• عدم التیام و بهبودی زخم‌ها
• تجربه دردهای مزمن
• عدم توانایی افراد در تحرک یا راه‌رفتن به دلیل کاهش توده عضلانی
• بروز اختلالات جنسی نظیر عدم نعوظ در مردان یا عدم ارگاسم در زنان (این پیامد درنتیجه آسیب‌دیدگی عروق خونی که موجب تجربه لذت جنسی می‌شوند، رخ می‌دهد)
• بروز آسیب‌های عصبی در افراد
• لخته‌شدن خون در ریه یا رگ‌های بزرگ و اصلی موجود در ساق پاها (ترومبوز وریدی عمیق)
• مبتلاشدن افراد به بیماری ذات‌الریه و گرفتن زخم‌ بستر

مراقبت های بعد از شکستگی لگن در سالمندان

دوره بعد از درمان شکستگی لگن در سالمندان به استراحت‌های اصولی و عدم فعالیت اختصاص پیدا می‌کند. از آنجایی که ماندن زیاد سالمندان در تخت‌خواب می‌تواند به بسیاری از مشکلات جسمانی و روانی آن‌ها دامن بزند، توصیه می‌شود در این دوره از یک پرستار آموزش‌دیده و باتجربه جهت مراقبت از فرد بیمار کمک بگیرید. در این دوره رعایت نکات و موارد زیر جهت بهبودی کامل فرد سالمند کاملا الزامی است.

• یکی از مراقبت‌های بسیار مهم بعد از شکستگی لگن استراحت کامل فرد بیمار است که چیزی حدود 4 تا 6 ماه به‌طول می‌انجامد.
• استفاده از تخت بیمارستانی برای استراحت سالمند در هفته‌های اول الزامی است.
• در سه ماه اول بعد از جراحی سالمندان مجاز به تحمل وزن روی پاهای خود نیستند. بنابراین بهتر است به هنگام راه‌رفتن از یک ابزار کمکی استفاده کنند.
• یکی از برنامه‌های بسیار حیاتی برای سالمندان بعد از جراحی فیزیوتراپی است. انجام تمرینات تجویزشده توسط فیزیوتراپیست ضمن افزایش تعادل و قدرت به بهبود دامنه حرکتی نیز کمک می‌کند.
• بعد از 5 هفته از گذشت جراحی سالمندان می‌توانند به آرامی و با کمک یک پرستار اقدام به انجام کارهای روزمره خو کنند. توجه داشته باشید که کارها بایستی بسیار سبک باشد. بهتر این است که یک پرستار نیز به فرد سالمند در انجام این کارها مانند پوشیدن لباس یا جابه‌جایی وسایل نیز کمک کند.
• از آنجایی که ماندن زیاد سالمندان در تخت می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مانند زخم بستر شود، بهتر است یک پرستار هر چند ساعت یکبار موقیعیت بیمار را تغییر دهد.
• چک‌کردن عفونت ادرار سالمندان نیز یکی دیگر مراقبت‌های مهم بعد از جراحی است که به پیشگیری از بروز مشکلات دیگر کمک می‌کند.
• داشتن برنامه غذایی مناسب طبق تجویز پزشک از دیگر اصولی است که سالمندان بایستی بعد از جراحی به آن عمل کنند.
• بعد از جراحی به مدت 1 سال فرد سالمند مرتب باید توسط پزشک ویزیت شود تا ضمن بررسی وضعیت بدنی او تغییرات لازم در برنامه دارویی بیمار اعمال شود.
• ایمن‌سازی فضای خانه نیز از دیگر اقداماتی است که بایستی بعد از جراحی شکستگی لگن توسط اطرافیان بیمار انجام پذیرد. این کار در جلوگیری از بروز آسیب‌های بعدی نیز تاثیرگذار است.

در نهایت….

با افزایش سن خطرات متعددی سلامت سالمندان را تهدید می‌کند که شکستگی لگن یکی از شایع‌ترین آن‌هاست. در این عارضه سالمندان اغلب علائم آزاردهنده‌ای همچون درد و خونریزی را تجربه می‌کنند. بااین‌حال می‌توان با پیگیری‌های زودهنگام و انجام جراحی ضمن جلوگیری از آسیب بیشتر مدت زمان رسیدن به بهبودی فرد بیمار را سرعت بخشید. ما در این مقاله تلاش کردیم تا هرآنچه درباره شکستگی لگن در سالمندان می‌دانیم با شما به اشتراک بگذاریم. شما نیز اگر تجربه‌ای مشابه دارید برایمان در کامنت‌ها بنویسید.